Natuurramp in Zuid Amerika: grootste moerasgebied van de wereld staat in brand

De Pantanal is een enorm groot gebied: het is ongeveer vijf keer zo groot als Nederland. "En een kwart van het gebied heeft in brand gestaan dit jaar", zegt Sarian Kosten, zoetwaterecoloog aan de Radboud Universiteit.

Reuze otters in een prachtig gebied

De Pantanal is een prachtig gebied, vertelt Kosten. Het is een 'wetlandgebied', wat inhoudt dat 80% van het gebied onder water staat tijdens de natte periode. "Het is één grote watermassa waarin bossen groeien en lagunes te vinden zijn. Het is echt één grote biodiversiteit hotspot", zegt Kosten.

Reuze otters, reuze gordeldieren, reuze toekans: ze leven allemaal in de Pantanal. Kosten heeft onderzoek gedaan naar de waterhyacint en zag allerlei dieren voorbij komen: "En de vogels, de geluiden: het was machtig mooi."

Groot gedeelte is privébezit

Voor een natte periode is er natuurlijk een droge periode. Op dit moment zitten we aan het eind van de droge periode. En in zo'n periode, dan is het ook echt heel droog, verzekert Kosten. "Het is een gebied van extremen", zegt de zoetwaterecoloog. Bovendien valt er de afgelopen jaren minder neerslag. "Dus er is minder water", vertelt Kosten. "Het is altijd al droog in de droge periode, dit jaar was het nog droger en er zijn heel veel branden aangestoken."

Het grootste gedeelte van de Pantanal is privébezit. "Er zijn maar een paar reservaten", vertelt Kosten. De boeren die daar zitten mogen hun land voornamelijk voor veeteelt gebruiken. Van oudsher steken de boeren aan het einde van de droge periode kleine stukken van hun land in de fik om zo het gras te verbranden en parasieten te doden. Als het dan weer gaat regenen, hebben ze in het volgende droogseizoen goede bodemkwaliteit en nieuw gras waar het vee weer op kan grazen.

De boel in brand

Kosten: "Er zijn een boel nieuwe mensen het gebied in gemigreerd die niet goed weten hoe het systeem werkt. Plus, er zijn grote boeren die gebruik hebben gemaakt van de droogte en de politieke situatie, waarbij heel weinig gehandhaafd wordt. Dus ze hebben grote stukken in brand gestoken, waarbij ook het bosgebied dat op hun grond ligt, afbrandt." Op die manier kunnen ze volgend jaar hun activiteiten wat meer de ruimte geven.

De inheemse bevolking die al jaren woont in de Pantanal, weet precies hoe ze kleine delen in brand moet steken en wanneer ze dat moeten doen. "En nu is het op veel grotere schaal gebeurd", zegt Kosten, "waarschijnlijk door een paar hele grote boeren."

De graslanden en moerassen groeien relatief snel terug in het regenseizoen. Maar, het herstel van de bossen kan tientallen jaren duren. Dieren raken hun leefomgeving kwijt en komen er bovendien gehavend uit.

Vroege Vogels: iedere zondagochtend van 07.00 tot 10.00 uur.

Vroege Vogels is hét programma over natuur en milieu. Op zondagochtend te beluisteren op NPO Radio 1 en vrijdagavond te zien op NPO 2. Like Vroege Vogels op Facebook of volg het programma op Twitter of Instagram.