Nationale ombudsman stelt onderzoek in naar waterschappen

Nederland is een echt waterland en een groot deel van ons land ligt onder de zeespiegel. Om te voorkomen dat het hogergelegen water ons natte voeten bezorgt hebben we bijvoorbeeld dijken. Die dijken moeten beheerd worden en dat wordt gedaan door waterschappen. Moet er onderhoud worden gepleegd aan een dijk? Dan zorgt het waterschap daarvoor. Er zijn 22 van die waterschappen in Nederland en daarbij werken 11.250 mensen. Elk jaar wordt er zo'n 2,7 miljard euro aan waterschapsbelasting opgehaald, oftewel 1,7 procent van het totaal dat aan belastinggeld wordt opgehaald op jaarbasis.

Wat beheren die waterschappen?

Niet alleen dus de dijken, maar ook 14.100 waterkeringen, 335 rioolwaterzuiveringsinstallaties, 230.000 kilometer waterlopen, 3550 gemalen, 7500 kilometer wegen (bij vijf waterschappen) en tienduizenden kleine waterbouwwerken zoals sluizen en stuwen worden door waterschappen beheerd, zo blijkt uit cijfers van de Unie van Waterschappen.

Hoeveel moet je betalen?

Dat verschilt per regio en dus per waterschap. Elke regio is anders ingedeeld en brengt dus een ander bedrag in rekening. Zo incasseerde waterschap Delfland het meest aan waterschapsbelasting, in 2016 circa 225 miljoen euro. Hollands Noorderkwartier volgt met iets meer dan 200 miljoen euro. Kleine waterschappen zijn bijvoorbeeld Noorderzijlvest en Zuiderzeeland met respectievelijk 65 miljoen en 75 miljoen euro, bij benadering.

Drie aanslagen in één keer

Eind september kregen diverse bewoners uit Baarn, dat onder Waterschap Vallei en Veluwe valt, drie aanslagen voor drie jaar waterschapsbelasting tegelijk. Burgers moesten betalen over 2017, 2016 en 2015. Margot Bakker kreeg zo'n hoge rekening waarbij het om honderden euro's gaat. Bakker woont in een seniorencomplex waar ook zorg geboden wordt en waar veel mensen wonen met een Wmo-indicatie. "Ik moet 300 euro betalen, een ander 450 euro." Bakker roept dat niet iedereen zomaar ineens zo'n bedrag kan betalen. Ze belt daarom met GBLT, voorheen Gemeenschappelijk Belastingkantoor Lococensus-Tricijn, dat sinds enkele jaren voor vijf waterschappen de waterschapsbelasting heft en int. "Het lukt eerst niet echt. Ik kreeg een lang antwoordapparaat te horen en GBLT was moeilijk te bereiken. Uiteindelijk is het toch gelukt om iemand aan de lijn te krijgen, maar de mevrouw kon me niet uitleggen waarom ik drie aanslagen tegelijk kreeg. Ik heb om een betalingsregeling gevraagd en ik moet nu in een aantal termijnen betalen."

Dit is geen incident. Ellen Panders verhuisde in 2016 naar een seniorencomplex en moest ook ineens voor drie jaar waterschapsbelasting betalen. Ze heeft gebeld voor tekst en uitleg, maar kreeg nul op het rekest. H. Mast mailde Radar dat hij in 2015 aan Delfland maar liefst vier jaar waterschapsbelasting moest betalen, in één keer. Dat vond hij erg slordig. "In 2016 en 2017 ging het wel goed." Carla Kroonder valt onder Waternet en moest in augustus ineens dubbel betalen. Ze betaalt maandelijks via automatische incasso, maar sinds augustus dus dubbel, namelijk ook voor 2016. Waternet heeft haar niet gewaarschuwd.

Begeleidende brief

Bij de aanslagen zit een begeleidende brief en daarin staat dat het, aldus GBLT, incidenteel voorkomt dat de aanslag niet wordt verstuurd in hetzelfde jaar als waarvoor de aanslag geldt. Uit de interne controle van GBLT bleek dat er een aantal jaar geen aanslagen waren verstuurd. "GBLT mag dat doen tot maximaal drie jaar nadat het belastingjaar verstreken is", aldus de brief. Overigens blijkt het behoorlijk willekeurig zijn, want andere bewoners uit hetzelfde complex hebben een aanslag over twee jaar gekregen. Het was Bakker niet opgevallen dat ze één keer ervoor geen rekening voor de waterschapsbelasting had ontvangen. Ze kwam toen net uit het ziekenhuis na een operatie en had dus andere dingen aan haar hoofd.

'Dit is onbehoorlijk'

Mag dit nu eigenlijk? Ja, want de aanslagen verjaren pas na drie jaar. Dat is zo geregeld in de wet (bestuursrecht). Het is alleen niet netjes naar de burger toe, want die mag ineens van meerdere jaren honderden euro's ophoesten, omdat een waterschap of partij als GBLT is vergeten, of onmachtig was, om elk jaar de aanslag te versturen. Caspar Janssens van advocatenkantoor Kneppelhout & Korthals vindt het een voorbeeld van 'onbehoorlijk'. "Een overheid heeft zich te houden aan de algemene beginselen van behoorlijk bestuur. Het lijkt mij onbehoorlijk dat je als overheid belastingen drie jaar 'opspaart'."

Reactie GBLT

Jet Lepage is woordvoerder van GBLT, de instantie die de waterschapsbelasting heft en int voor een aantal waterschappen. Op de vraag waarom mensen ineens zoveel aanslagen krijgen: "Soms is dat zo, maar het is een uitzonderingssituatie. Normaal gesproken krijgen ze het in hetzelfde jaar. Soms blijkt bij extra controles dat mensen een paar jaar geen aanslag hebben gekregen. Dan krijgen ze het ook voor meerdere jaren in de bus. Normaal gesproken hebben we een standaardtermijn van zes maanden. We begrijpen dat het koud op hun dak kan komen. We bieden een langere termijn aan".

Wat kan je doen?

Bezwaar maken. Bel naar de instantie die de waterschapsbelasting heft als je over meerdere jaren moet betalen of schrijf een brief. Je kan ook een klacht indienen bij de Nationale ombudsman. Ombudsman Reinier van Zutphen en zijn team hebben al zes soortgelijke klachten binnengekregen over GBLT. De Nationale ombudsman heeft aangegeven een breed onderzoek in te stellen naar deze werkwijze bij waterschappen. De Nationale ombudsman denkt dat geautomatiseerde systemen ervoor zorgen dat er fouten optreden en maatwerk niet meer mogelijk is. Het onderzoek is in november klaar.

Reageren? Dat kan onder dit artikel op de website van Radar of plaats een reactie op de Facebookpagina van Radar. Dit artikel en meer consumentennieuws in je mailbox? Meld je dan aan voor de gratis nieuwsbrief van Radar.