Drie keer levenslang voor neerhalen MH17, één keer vrijspraak: 'Er is recht gesproken'

"Ik ben tevreden", vertelt nabestaande Hans de Borst tegen verslaggever Jeroen de Jager. "We wisten al een hoop. Maar de rechter bevestigde alles en al het tegenspraak van de verdediging wordt keurig gefileerd en van tafel gelegd. Dus ik ben tevreden."

Nabestaanden

Het voelt voor De Borst als en soort afsluiting. "Ik heb wel eens gezegd: mijn verdriet gaat nooit weg. Elsemiek komt nooit terug en dat zal ik ook altijd houden, maar geeft qua rechtszaak, die ik altijd nauw heb gevolgd, mij rust. Denk ik, hoop ik." Wat hem betreft hoeft er ook geen hoger beroep te komen in deze zaak en kan het hier afgesloten worden.

Ook Piet Ploeg is tevreden met de uitspraak van de rechter. "Ik ben opgelucht, er is recht gesproken. Er is daadwerkelijke recht gesproken, zowel over de rol van Rusland bij het leveren van het Buk-systeem, maar ook over de rol van de drie verdachten. Ja, Poelatov is vrijgesproken, maar er is gewoon recht gesproken vandaag. Dat is ongelofelijk belangrijk", vertelt hij.

Ook vindt hij het goed dat de rechtbank de betrokkenheid van Rusland heeft bevestigd. "De eerste twee vragen die in dit proces gesteld werden, waren: kwam het Buk-systeem uit Rusland? En wat was afvuurlocatie? Dat zegt alles over de betrokkenheid van Rusland. Dat is nadrukkelijk bevestigd door de rechtbank. Dat vervolgens ook nog drie van de vier verdachten de hoogst mogelijke straf krijgen en zwaarst mogelijke oordeel van de rechtbank was mooi."

Premier Rutte

Ook premier Rutte heeft gereageerd op de uitspraak van de rechtbank. Hij heeft via een Twitter een statement afgegeven. "Zijn reactie luidt: dat op het vonnis van de rechtbank jaren is gewacht. En dat het goed is dat het nu zo ver is. Wij zijn hiermee een stap verder gekomen, laat Rutte weten, in waarheidsvinding en gerechtigheid voor slachtoffers en nabestaanden", vertelt politiek verslaggever Wilco Boom.

"Maar, zegt Rutte, het is ook een moeilijke en confronterende dag voor nabestaanden van de 298 slachtoffers. Hoe belangrijk het vonnis ook is, waarschuwt de premier, het is nog niet het einde. Alle partijen kunnen nu hoger beroep aantekenen en dus is het vonnis niet onherroepelijk. Maar nogmaals, zegt Rutte, vandaag is een belangrijke stap gezet, die hopelijk ook zo door de nabestaanden wordt ervaren."

JIT

Het Joint investigation Team deed onderzoek naar MH17, maar ze zijn nog lang niet klaar met het onderzoek. "Wij kijken ook nog naar andere verantwoordelijken, enerzijds de bemanning van de Buk, maar ook hoger in de boom", zegt Andy Kraag, leider van het JIT. "Dat onderzoek is in volle gang. Op een later tijdstip kunnen we bekendmaken wat we exact weten en op welke wijze." Wanneer dat tijdstip zal zijn, kan Kraag nog niet zeggen. "De beslissing hopen we zo snel mogelijk te maken, maar dat gaat ook altijd voorafgaand met het in kennis stellen van de nabestaanden. Dat hebben we nog niet gedaan. Ik denk dat het gepast is om het vandaag eerst over deze zaak te hebben."

Een aantal nabestaanden willen graag dat het JIT door gaat met onderzoeken. "We gaan er samen met het OM zo snel mogelijk iets over bekend maken, want het onderzoek is niet gestopt en wij kijken wat we kunnen doen met mogelijke andere verantwoordelijken."

Oekraïne

Een adviseur van de Oekraïense president Zelensky reageerde namens Oekraïne. "Hij zegt: 'De uitspraak van de rechter is moreel en juridisch symbolisch'", zegt Oekraïne-correspondent Michiel Driebergen. "Hij legt het dan uit: het is een sterk signaal naar de hele wereld, inclusief Rusland, dat elke oorlogsmisdaad dat door de Russen begaan wordt, gedocumenteerd wordt en onderzocht en tot een finaal oordeel uiteindelijk zal worden gebracht. Hoe lang dat ook duren gaat."

Volgens Driebergen is het heel belangrijk voor Oekraïne dat aangetoond wordt dat Rusland al 8 jaar lang betrokken is geweest. "Niemand ontkent nu meer dat Rusland een oorlog tegen Oekraïne is begonnen, maar dat was 8 jaar lang wel anders. Er vielen duizenden slachtoffers. De VN berekenden 14.000 doden, terwijl Rusland altijd zei: 'Ja, het is een burgeroorlog, over onze grenzen heen, wij hebben er niets mee te maken.' Natuurlijk wisten ze in Oekraïne anders en we wisten met z’n allen anders. Een internationale rechter die hier zo uitspraak over doet, is in dit kader heel belangrijk."

Rusland

Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken vindt dat de rechtszaak geen objectief proces was. "Dat zowel het verloop als de uitkomst van het proces laten zien dat dit een politiek proces was met als doel om te laten zien dat Rusland hier aan schuldig is", zegt Rusland-correspondent Geert Groot Koerkamp. "Het is een reactie dat je had kunnen uittekenen. Wat opvalt is dat ook de Russische persbureau’s, staatsbureau’s met publicaties komen wat de rechtbank in Nederland heeft genegeerd. Dan krijg je weer een lange lijst van: al de informatie, onderzoeken en testen die in Rusland zijn gedaan met Buk-raketten. Die informatie was destijds gestrekt door Rusland en er wordt al jaren gezegd door Moskou dat de informatie wordt genegeerd en terzijde wordt gelegd. Terwijl we vandaag hebben gezien dat de rechter uitgebreid bij een aantal van dat soort testargumenten stil heeft gestaan en gezegd hoe en waarom de ‘bewijzen’ van Rusland er niet veel verder toe deden."