Oplossing tegen huwelijkse gevangenschap? 'Sta islamitische rechtspraak toe'

Huwelijkse gevangenschap bestaat vooral in de orthodoxe hoeken van de islamitische en joodse gemeenschap, zegt Susan Rutten, bijzonder hoogleraar Islamitisch Familierecht in een Europese Context aan de Universiteit van Maastricht. Het komt omdat mensen daar twee keer trouwen: één keer voor de wet en één keer voor de religieuze gemeenschap.

Als één van de twee echtelieden wil scheiden, kan het wettelijk huwelijk door de rechter ontbonden worden, maar bij het religieuze huwelijk kan dat niet. Uit onderzoek blijkt dat dit minimaal 250 keer per jaar voorkomt, zegt Rutten. Met de nieuwe wet moet worden afgedwongen dat een partner, bijna altijd de man, meewerkt.

Islamitische rechtbank

Dit laatste gaat echter niet gebeuren, vreest Wildeman. Volgens hem kan het namelijk al lang in de wet en doen rechters dit al, maar huwelijkse gevangenschap komt nog steeds voor.

Het probleem is wat hem betreft vooral dat dat de religieuze gemeenschap mensen als gescheiden moet zien: de scheiding moet erkend worden. "Deze wet probeert een theologische handeling af te dwingen, maar het probleem wat moet worden opgelost, is hoe er vanuit een gemeenschap naar dat huwelijk wordt gekeken. Dat lost deze wet niet op", denkt hij.

Zijn oplossing: een religieuze rechtbank in het leven roepen, die deze scheiding dan voltrekt. "In de joodse gemeenschap hebben we in Nederland joodse rechtbanken, maar voor de islamitische gemeenschap niet", vertelt hij. Op dit moment gaan vrouwen die hun islamitische huwelijk ontbonden willen zien naar Engeland, omdat daar wel islamitische rechtspraak is. Daarmee werp je een drempel voor ze op, vindt Wildeman.

Vrouwen benadeeld

Rutten is het oneens met Wildeman. Ze is bang dat islamitische rechtbanken vrouwen zullen benadelen. "We hebben niet alleen positieve ervaringen met shariarechtbanken. Veel vrouwen zitten er niet op te wachten, want je weet niet of je belangen worden gewaarborgd." Daarnaast is zo'n rechtbank in de islam niet nodig, zegt ze: imams kunnen ook huwelijken ontbinden, zonder rechtbank.

Ook advocaat Azzaad Ramsaroep, die mensen die religieus willen scheiden bijstaat, denkt dat een shariarechtbank niet zoveel toevoegt: "Het is nu al gebruikelijk dat men naar de imam gaat in de moskee om de problemen op te lossen. Het gaat hier om de gevallen waar de imam weigert de zaak aan te pakken of waar het zo ingewikkeld is dat hij zijn vingers er niet aan wil branden." Wildeman vindt het precies om deze redenen wél nuttig: als de imam het niet durft, kan een islamitische rechter het doen.