Nederland kan landbouwland blijven: ‘Er is wel perspectief voor de boeren’

Kort door de bocht

"Het rapport van het PBL is te kort door de bocht en gaat te ver", zegt hoogleraar milieu en duurzaamheid Jan Willem Erisman over het rapport. In de toekomst zal in grote delen van Nederland geen veehouderij en akkerbouw in de open lucht meer mogelijk zijn om de stikstofuitstoot beperken en de natuur beschermen, schetst de organisatie.

Regionaal maatwerk

Erisman schreef samen met landschapsarchitect Berno Strootman een plan waarin hij onder andere pleit voor een lokale aanpak van de stikstofuitstoot. "Als je gericht maatregelen neemt om de natuur te ontzien, dan moet je je richten op de gebieden waar de stikstof-bijdrage vandaan komt. Als je dat doet, dan kun je een groot deel van de landbouw verder in Nederland ontzien."

Hij denkt wel dat er in de gebieden waar de uitstoot het hoogste is échte stappen genomen moeten worden om de emissies te reduceren.

Innovatie en technologie

Volgens Erisman kan een deel van de stikstofproblematiek worden opgelost door innovatie en technologie, maar dat is niet genoeg. "Daar haal je het niet mee", zegt de hoogleraar van de Universiteit van Leiden. "Zeker niet als je kijkt naar de water- en klimaatdoelen."

Overheid en boer

Volgens Erisman moet de overheid de regie nemen door de (internationale-) opgave op het gebied van stikstofreductie en natuur- en milieubehoud, te vertalen naar doelen voor regionale gebieden. De overheid moet bepaalde emissieplafonds vaststellen en normen voor water per regio afspreken. "Daarbinnen moet je samen met de boeren aan de slag om te kijken hoe je daar invulling aan geeft. Dat moet je niet van bovenaf opleggen."

Per gebied kijken dus, en de boeren zelf invulling laten geven. Dat kan betekenen dat een veehouder zich meer op akkerbouw richt omdat dit minder vervuilend is of dat bedrijven meer gaan werken als een gesloten systeem. "Het gaat erom de productie aan te passen aan de eisen die de omgeving stelt. Dit is specifiek per gebied, en soms zelfs specifiek per boerderij."