Binnenland
VPRO

'Dat Nederland voedsel moet produceren voor andere landen is een totaal fout idee'

foto: NMSfoto: NMS
  1. Nieuwschevron right
  2. 'Dat Nederland voedsel moet produceren voor andere landen is een totaal fout idee'

Voormalig hoogleraar bio-ethiek Michiel Korthals wil dat wij meer gaan nadenken over de voordelen van lokale voeding. Hij stelt dat landen zoveel mogelijk soeverein moeten zijn in hun voedselproductie, om onder andere een afhankelijkheid te voorkomen.

Emeritus hoogleraar Michiel Korthals over smaakvoller en ethisch verantwoord voedsel (1/2)

Korthals wens gaat verder dan de mensen laten nadenken over de voordelen van lokale voeding. Het ziet ook graag dat ieder land zichzelf zo veel mogelijk van hun eigen basisbehoeften voorziet, dus ook met voeding. "Het idee dat Nederland voedsel moet produceren voor landen elders is een totaal fout idee." De filosoof denkt dat elk land beter af is met een goede boerenstand, van waaruit welvaart wordt gecreƫerd.

China

Het idee gaat erg in tegen de globaliserende trend waar wij nu inzitten. Met name exporteerland Nederland zou onder zijn droombeeld economisch veel inleveren. Maar korthals stelt dat we verder moeten kijken dan de directe gevolgen, want China komt eraan.

"Over twintig jaar produceren de boeren daar veel goedkoper dan hier. Onze boeren zullen op een zachte of harde manier hun productieproces moeten aanpassen." De oplossing zit volgens Korthals op het verleggen van de focus van kwantiteit naar kwaliteit, en een blik op de regio.

Afhankelijkheid

De voormalig hoogleraar stelt dat niet alleen Nederland maar alle landen zoveel mogelijk soeverein moeten zijn in hun voedselproductie. Dit om afhankelijkheidsverhoudingen te voorkomen met zoiets essentieels als voeding. Zoals Korthals nu bijvoorbeeld in Afrika ziet gebeuren

"Amerika zegt tegen landen in Afrika, je hoeft niet te produceren. Importeer maar alles wat je nodig hebt van ons. Maar wanneer landen dan iets doen dat tegen de belangen in gaat van de Amerikanen, dan kunnen ze geen nee meer zeggen."

Terug naar de natuur

Er zijn volgens Korthals echter meerdere redenen om weer controle te nemen over het productie- en bereidingsproces van voeding. En tevens weer beter gebruik te maken van de natuur. Want hij meent dat onze afstand van de natuur voor een tweetal serieuze problemen zorgt:

  1. De voormalig hoogleraar stelt dat er smaakvervlakking gaande is. Producten die kwalitatief een stuk minder worden genuttigd dan vroeger. "Bijvoorbeeld wortels boden dertig jaar geleden veel meer vitaminen en mineralen."
  2. Door die smaakvervlakking in de producten zijn de mensen steeds slechter in staat goed van slecht eten te onderscheiden. "De grond is overal anders, het klimaat is overal anders en het management van de boer is overal anders." Dat moet verschil in smaak opleveren volgens korthals, maar onze zintuigen zijn te weinig beoefend om een dergelijke verschillen te bemerken.

Samen produceren, bereiden en consumeren

Er zijn nog andere belangrijke reden voor de filosoof te bedenken waarom mensen weer terug in aanraking met de natuur moeten komen. Er is volgens de filosoof al bewezen dat de aanwezigheid van groen bevorderlijk is voor mensen. Het is volgens hem nodig om met andere dingen geconfronteerd te worden dan slechts kantoormeubilair.

Maar de natuur gebruiken biedt meer. Bij het zelf produceren van voeding, en het bereiden en consumeren, komt ook een sociaal aspect kijken. "Een moestuin bijvoorbeeld is een sociaal proces. Je gaat in overleg met anderen. 'Wat zal ik hier planten, wat ga jij planten'. En het belang van dergelijke informaliteiten toont de filosoof aan door middel van een van de groten uit zijn vak.

Immanuel Kant

De Duitse filosoof Kant is de vader van de plicht en je kan hem zien als een strikte filosoof. Toch onderkende hij, meer dan alle andere filosofen het belang van informaliteiten. Volgens hem zijn het de informele banden die ervoor zorgen dat je leert converseren, leert samenleven en met elkaar leert omgaan. En de maaltijd was volgens hem daarin van groot belang. Samen genieten van eten en een wijntje maakt de tongen los, zorgt voor gesprek en leert ons te luisteren.

Voeding en moraliteit

Moraliteit is wellicht niet het eerste waar je bij stil staat wanneer je denkt aan eten. Maar volgens de voormalig hoogleraar is dat gek. Het productieproces van onze voeding kent namelijk enorm veel aspecten waarbij de vraag 'hoe dien ik te handelen', om de hoek komt kijken.

"Er is natuurlijk de kwestie van de omgang met landbouwdieren. Maar ook het leven van de boeren speelt een rol. Worden die voldoende betaald en welke rol speelt het grote bedrijfsleven in hun leven? Maar ook het milieu ondervindt hevige gevolgen door de productie en consumptie van onze voeding."

Het zijn voor Korthals kwesties van rechtvaardigheid, van rechten en plichten. Hebben wij bijvoorbeeld plichten ten opzichte van een volgende generatie?

Emeritus hoogleraar Michiel Korthals over smaakvoller en ethisch verantwoord voedsel (2/2)

Ster advertentie
Ster advertentie