'Vastgelopen hersteloperatie toeslagenschandaal is een schandaal op zich'

De hersteloperatie van het toeslagenschandaal kent meerdere fases. In de eerste fase worden de slachtoffers beoordeeld en vervolgens volgt er een bezwaarfase, met allerlei mogelijkheden voor verschillende schaderoutes. Volgens Hutak zit de kern van de problemen in hetzelfde wantrouwen dat leidde tot het oorspronkelijke schandaal. Hutak: "De ouders worden namelijk in deze fase opnieuw gezien als 'potentiële fraudeurs' door de Nederlandse overheid".

De knelpunten

Hoewel Hutak in zijn column sterk spreekt van een nieuw schandaal, sluit Palmen zich hier niet bij aan. Wel erkent ze de problematiek rondom de operatie: "Het is op drie onderdelen ontzettend vastgelopen", vertelt Palmen. Het bezwaarproces duurt te lang en de slachtoffers willen hun dossiers inzien. Die liggen echter niet klaar en moeten opgesteld worden, wat veel tijd kost. Ook de extra schaderoutes vormen een knelpunt in de operatie.

Compensatie

Hutak vraagt zich vooral af of er geen bedrag is wat het leed van de slachtoffers kan compenseren: "Waarom kunnen we niet bijvoorbeeld iets geks zeggen als: iedereen krijgt drie ton?" Hij erkent dat compensatie over meer gaat dan alleen geld en excuses, maar benadrukt ook dat een bedrag zoals deze, waar schuldbewustzijn en respect uit blijkt, de mensen weer op weg kan helpen in hun leven.

Toch is het volgens Palmen geen oplossing: "Het gaat niet alleen om geld, maar ook om het 'even je verhaal kunnen doen', om het dossier, om herstel in andere vormen bieden." Een geldbedrag is volgens haar nu niet aan de orde: "De adviescommissie Van Dam komt aanstaande donderdag met hun advies". Hutak is het niet met Palmen eens: "Elke keer dat ze hun verhaal vertellen, gaan ze opnieuw door hun trauma en opnieuw door hun vernedering. Als je door die hele shitzooi heen bent gegaan, wil je vooral verdergaan met je leven."

Institutioneel racisme

De Staatscommissie tegen Discriminatie en Racisme roept de overheid op meer werk te maken van het tegengaan van discriminatie in de publieke dienstverlening, omdat dat nu nog niet voldoende gebeurt. Deze Staatscommissie werd op verzoek van de Kamer ingesteld na het toeslagenschandaal, waarin institutioneel racisme en discriminatie een bepalende rol hebben gespeeld. De samenwerking tussen NSC, de partij van Palmen, en de PVV zorgt dan ook voor een minimale hoeveelheid vertrouwen bij de slachtoffers: "Ik hoor van andere ouders dat het ze niet uitmaakt wie het regelt, maar dat die persoon het gewoon moet oplossen. En niet alleen binnen eigen dossier, maar integraal. Je kunt dit niet in dezelfde context oplossen als waar het in heeft plaatsgevonden."

Internationale blik

Hutak benadrukt hoe een internationale juridische blik noodzakelijk is in deze situatie: "Er zijn ook internationale mensenrechten geschonden. De Nederlandse Staat heeft dit veroorzaakt en is overduidelijk niet in staat om het op te lossen." Palmen legt uit hoe de internationale grondrechten, met name de Europese, al van toepassing zijn op de Nederlandse situatie en er wordt gekeken hoe deze rechten beter gewaarborgd kunnen worden. Hiervoor probeert de politiek een grondwettelijk hof in het leven te roepen.

Oplossingen

Palmen hoopt in 2027 alle slachtoffers geholpen te hebben en de hersteloperatie af te kunnen ronden. Hutak twijfelt er echter aan of de slachtoffers ooit afsluiting zullen vinden: "Voor ons was dit toeslagenschandaal een schepje bovenop de totale clusterfuck van wat ons leven is. Dat waar jij woont verwaarloosd is. Dat waar jouw kinderen naar school gaan, niet per se een veilige omgeving is. Daar kwam dit ook nog bovenop. Het gaat schandaal op schandaal, op schandaal, worden."