Utrecht wil einde maken aan veel te vroege inschrijving voor basisschool

Populaire scholen

Vooral hoogopgeleide ouders in Utrecht schrijven hun kinderen vaak veel eerder in dan is toegestaan, waardoor andere kinderen nooit een plek bemachtigen op een populaire school. Basisscholen overtreden hiermee de wet omdat kinderen pas mogen worden aangemeld als ze drie jaar oud zijn.

Populaire basisscholen waren soms al jaren van tevoren 'volgeboekt'. Een wetswijziging uit 2014 had daar een eind aan moeten maken, maar in de praktijk bleven de schaduwlijsten in Utrecht bestaan.

"Ouders worden daardoor geregeld doorverwezen naar andere scholen", zegt Guido Walraven van het Kenniscentrum Gemengde Scholen, dat vorig jaar onderzoek deed naar die schaduwlijsten. "Dat kan een oprecht advies zijn, omdat het kind daar beter op zijn plek is. Maar het kan ook gaan om een soort voorselectie, waarbij ouders het gevoel wordt gegeven dat hun kind niet welkom is."

Aanmeldleeftijd

Sinds 2014 is de wettelijke aanmeldleeftijd voor basisschoolleerlingen 3 jaar, om gelijke kansen in het onderwijs te bevorderen. Toch hanteren basisscholen nog geregeld een voorinschrijving. Kinderen op zulke schaduwlijsten hebben vervolgens voorrang bij plaatsing op de school, zodra de officiële inschrijving begint. Daarmee vissen ouders die zich aan de regels houden achter het net.

'Wachtlijsten behoren tot verleden'

Het nieuwe inschrijvingssysteem in Utrecht moet dat voortaan voorkomen. Onder meer de basisschoolkoepels SPO Utrecht (38 scholen), Stichting PCOU (30 scholen) en de Katholieke Scholenstichting Utrecht (24 scholen) werken mee aan de voorgestelde aanpassing. De nieuwe aanpak wordt nog voorgelegd aan alle scholen en de gemeenteraad en zou na de zomervakantie in kunnen gaan.

"Wachtlijsten en vooraanmeldingen behoren straks tot het verleden", stelt de Utrechtse wethouder Anke Klein van Onderwijs. Via het centrale systeem kunnen ouders hun kinderen aanmelden voor meerdere basisscholen. Als er meer aanmeldingen dan plekken zijn, worden eerst de kinderen met voorrang geplaatst. "Denk hierbij aan kinderen die al een broertje of zusje op die school hebben."

Elders al in gebruik

Het nieuwe systeem in Utrecht wordt het meest gecentraliseerde systeem tot nu toe, maar helemaal nieuw is het niet. Onder meer Amsterdam, Nijmegen en Deventer werken al met een centraal aanmeldsysteem, zegt Walraven van het Kenniscentrum Gemengde Scholen. Zo werkt Amsterdam met centrale aanmeldingen via de verschillende scholenkringen en heeft Deventer een regeling waarbij kinderen voorrang krijgen bij scholen in hun buurt.

Nijmegen probeert actief om meer gemengde scholen te creëren door bij wachtlijsten te kijken naar de achtergrond van leerlingen. "Maar dat is het vierde criterium", relativeert Walraven. "En zodra ze daar zijn aangekomen, hebben alle kinderen al een plekje gekregen."

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.