Grote verschillen inkomensondersteuning in Nederlandse gemeenten

Gemeenten zijn nu verplicht om de participatiewet uit te voeren en de bijstandsuitkeringen uit te keren. "Maar voor die overige regelingen die gemeenten bieden, mogen zij zelf bepalen wat de inkomensgrenzen daarvoor zijn en hoe lang iemand een laag inkomen moet hebben om daarvoor in aanmerking te komen", licht Meij toe. Denk daarbij aan de bijzondere bijstand of individuele inkomenstoeslag. "Maar het kan ook heel specifiek, zoals witgoed regelingen of laptops. Je kan het zo gek niet bedenken."

Wantrouwen

Maar deze regelingen verschillen per gemeente, blijkt uit onderzoek. "Gemeenten hebben vrijheid om die regelingen zelf in te richten. Een gemeente als Groningen heeft 52 regelingen voor minimumhuishoudens beschikbaar. In andere gemeenten zijn dat er minder", zegt Meij. Dat wil alleen niet zeggen dat er geen ondersteuning is, maar dat deze anders worden aangeboden, licht hij toe.

Ook het wantrouwen na de Toeslagenaffaire zit nog in het achterhoofd van mensen die in aanmerking komen voor de inkomenssteun. "Je valt of onder of boven de inkomensgrens. Dat bepaalt of je aanspraak maakt op die regelingen", aldus Meij. Maar juist die rigiditeit zorgt voor angst bij hen die aanspraak maken op de steun.

'Onwenselijk'

Peter Heijkoop, wethouder Armoede & Schulden (CDA) in Dordrecht, die zich bij de Vereniging van Nederlandse Gemeente met dezelfde problematiek bezighoudt, zegt dat het onderzoek toe te passen is op het hele land. Deze verschillen gelden dus niet alleen voor Groningen en Drenthe. "In andere provincies zul je hetzelfde aantreffen", zegt Heijkoop.

De grote verschillen tussen gemeenten noemt hij niet 'onrechtvaardig' te noemen, maar eerder 'onwenselijk'. "Het feit dat gemeenten ontzettend veel aanvullend inkomensbeleid voeren, doen zij natuurlijk niet uit luxe. Dat is omdat zij zien dat hun inwoners niet rond kunnen komen", aldus de wethouder.

Bestaanszekerheid

Waar ligt het dan aan? Heijkoop denkt dat de bestaanszekerheid landelijk niet goed geborgd is. "Dan zie je toch dat gemeenten op heel veel terreinen als een soort bezemwagen achter het tekortschietende rijksbeleid aanrijden", zegt hij. En dat leidt volgens de wethouder tot verschillen.

Om het probleem op te lossen moet de bestaanszekerheid op orde komen, denkt de wethouder. "Dan zullen de verschillen kleiner worden. Die gemeenten zien dan, of ze nou links zijn of rechts, veel minder aanleiding om die gaten dicht te lopen en die pleisters te plakken. Omdat die problemen dan veel minder groot zijn op het gebied van inkomen." De inflatie is een groot probleem, maar niet het probleem, denkt hij. Zo zouden al voor de inflatie bepaalde huishoudtypes niet kunnen rondkomen. Dat is te lezen in een onderzoek uitgevoerd door de overheid. "Dan zie je dat bijvoorbeeld gezinnen met wat oudere kinderen honderden euro's tekort komen."

Heijkoop legt naast de gemeenten ook de bal neer bij Den Haag: "Het Rijk moet echt aan de slag met het duidelijker maken, minder ingewikkeld maken en het voldoende maken van het inkomen van mensen."