Britse verovering van Jeruzalem in 1917 was het 'begin van veel ellende'

"Het was eigenlijk het begin van heel veel ellende", vertelt historicus Paul Moeyes in NOS Met het Oog op Morgen. "Je kan de lijn, met wat kringetjes, rechtstreeks doortrekken naar de problematiek nu." Na de Eerste Wereldoorlog startte de verdeling van de regio, die nog altijd tot conflict leidt.

'Ideaal kerstcadeau'

Na een wekenlange strijd veroverde de Britse generaal Allenby de stad op de Ottomaanse troepen. Hoewel de overwinning in Londen groot gevierd werd, had het nauwelijks een betekenis in het verloop van de oorlog. Het front in Europa was voor de Britten veel belangrijker. "Deze slag bracht het einde van de oorlog geen stap dichterbij", volgens Moeyes.

​"De Britten hadden een nijpend gebrek aan goed nieuws", legt de kenner van de Eerste Wereldoorlog uit. De geallieerden leden gevoelige verliezen aan het front in België en de Russen trokken zich na de Oktoberrevolutie terug. De overwinning was daarom vooral van symbolische waarde. "Generaal Allenby mócht dus niet verliezen."

Na de winst spraken Britse politici van 'het ideale kerstcadeau voor het Britse volk'. Daarnaast werd de verovering ook gezien als de ideale vervulling van de middeleeuwse kruistochten. Na eeuwen van islamitische overheersing werd de heilige stad namelijk weer gecontroleerd door een christen.

​Koloniale verdeling

"Het front in het Midden-Oosten werd door de Fransen en Engelsen vooral door een koloniale bril bekeken. 'Als we de Turkse troepen verslaan, verkrijgen we dat gebied' was de gedachte." De 'Zieke man van Europa', zoals het Ottomaanse Rijk genoemd werd, werd verslagen en de oorlogsbuit door de Fransen en Britten verdeeld volgens het in 1916 gesloten Sykes-Picotverdag.

Al voor de verovering van Jeruzalem werden er allerlei beloftes gedaan over de toekomst van de regio.​

De Hoessein-McMahoncorrespondentie was een briefwisseling in 1915, waarin de Britse Hoge Commissaris in Egypte Henry McMahon aan de Sjarif van Mekka onafhankelijkheid beloofde voor de Arabieren.

Het Sykes-Picotverdrag was een geheime afspraak tussen de Engelsen en de Fransen in 1916, waarbij het Midden-Oosten tussen de twee Europese grootmachten werd verdeeld zodra het Ottomaanse Rijk verslagen zou zijn.

De Balfourverklaring uit 1917 was een brief van de Britse minister van Buitenlandse Zaken Arthur James Balfour, waarin hij de leider van de joodse gemeenschap in Groot-Britannië de joden een 'nationaal tehuis' in Palestina beloofde.

​"Alle beloftes vielen natuurlijk niet met elkaar te rijmen", stelt Moeyes. Voor de Britten werden de gevoeligheden over aan wie de stad toebehoort direct duidelijk. Ze schortten daarom alle beloftes op en stelde het gebied onder militair gezag, tot teleurstelling van de Palestijnen en zionisten.

De Amerikaanse president Wilson wilde een stop aan de opdeling van de wereld door Europese grootmachten, maar na een beroerte verdween hij van het wereldtoneel en werd Palestina onder Engels gezag geplaatst. Wilson vond dat volkeren zelf over hun staat hoorden te beslissen. "Hij zou de beslissing van Trump dan ook nooit goed gekeurd hebben", aldus Moeyes.