Vulkaanuitbarsting op La Palma 'illustreert onze kwetsbaarheid'

U heeft vast meegekregen dat op het Canarische eilandje La Palma de vulkaan Cumbre Vieja is uitgebarsten en dat dat hellegat al een paar weken lang as en dikke lava uitbraakt. Er is intussen al iets van 700 hectare land onder de steeds sneller stromende lava verdwenen, meer dan anderhalf duizend huizen en een compleet dorp zijn verschroeid, verdampt, bedolven. Veel in de ruimere omtrek is bedekt met een dikke laag zwarte vulkaanas, als een sneeuwpakket op een zwart-wit fotonegatief.

Een paar maanden geleden was het raak op IJsland, ten zuiden van Reykjavik. Daar woonde gelukkig niemand, maar wel werd er een middeleeuws vikingkerkhof onder een veertig meter dikke plak lava bedolven. Die dode vikingen hebben daar gelukkig geen last meer van, maar de inwoners van La Palma des te meer. Ze zijn alles kwijt. Gelukkig stroomt de lava meestal met een snelheid die het toelaat om nog snel de kat, de fotoalbums en een deel van de meubels te redden.

Roodgloeiende massa gesmolten ijzer en steen

Het illustreert allemaal onze kwetsbaarheid. We leven in een eindeloos en vooral onleefbaar heelal, een ijskoud vacuüm, op een planeet die bestaat uit een roodgloeiende massa gesmolten ijzer en steen waaroverheen een griezelig dun laagje gestolde aardkorst drijft als het ijsvliesje op een vijver na de eerste nachtvorst.

De hele biodiversiteit, inclusief de mensheid en de coronavirussen, bevindt zich op dat griezelige dunne aardkorstje. Daaronder kookt en borrelt en gist het en wat we daarvan merken zijn aardbevingen, tsunami's en vulkaanuitbarstingen. Ik moet bekennen dat ik het stiekem wel spannend vindt.

Vulkaanuitbarsting in Nederland?

In Nederland lopen we gelukkig weinig risico, even afgezien van de man-made aardbevingen in Groningen en heel soms een schok langs de Peelbreuk. We hebben wel twee vulkanen maar die zijn dood. Er zit er een op twee kilometer diepte onder de Waddenzee ergens ter hoogte van Griend en er zit een uitgedoofde vulkaan op drie kilometer diepte onder het Nederlandse deel van de Noordzee. Ze worden respectievelijk de Zuidwalvulkaan en de Mulciber genoemd en ze waren ongeveer 150 miljoen jaar geleden actief.

De kans dat we IJslandse of Canarische taferelen te zien krijgen ter hoogte van Terschelling of dat Den Helder door een pakket lava wordt verzwolgen lijkt me nul. Maar ooit – ooit! – kan er dichtbij wel iets gebeuren in de Eifel, of de Vesuvius kan de flinke boer laten zoals hij dat ook in 79 na Christus deed. Dat zullen we hier dan echt wel merken. Wanneer weet niemand.

Shit happens

Het leven op een vliesdun laagje gestolde stevigheid dat de grens vormt tussen het roodgloeiende magma onder onze voeten en de ijzige luchtledige vrieskou boven ons hoofd is een bijzondere uitdaging. Soms gaat dat mis, als illustratie dat we ons niks moeten verbeelden en als bewijs voor de enige echte natuurwet die er is. En die luidt: shit happens.

Fijne zondag.