Overheidsinstellingen gaan verschillend om met de schulden van overleden mensen

"Iemand kan bezittingen hebben, maar ook schulden. Als er meer schulden zijn dan bezittingen, dan krijg je als nabestaande vooral schulden", zegt Gidi Pols, NOS-economieredacteur, in het NOS Radio 1 Journaal. "Daar kan je een paar dingen aan doen. Je kan de erfenis verwerpen, maar je kan ook zeggen dat je de erfenis alleen aanvaardt als er bezit is en geen schulden. Maar er zijn mensen die dat niet weten en dan per ongeluk de schuld aanvaarden."

Grote schuld

Zo kunnen nabestaanden eindigen met grote schulden, zoals belastingschulden of toeslagenschuld. "Grote gemeenten als Amsterdam en Rotterdam zeggen: als er alleen maar schuld is, schelden wij het kwijt. Maar de Belastingdienst doet het niet, en de Sociale Verzekeringsbank doet het ook niet."

Mevrouw Hous kreeg ook te maken met een grote schuld na de erfenis. Haar moeder overleed in 2020. "In 2022 kreeg ik een brief van de SVB dat mijn moeder schulden bij hen had", vertelt ze. "Ze hadden mijn moeder te veel pensioen betaald in 2010. Mijn moeder betaalde elke maand in termijnen, maar na haar overlijden is er een opengebleven schuld. Ik vind het onterecht, ik heb hier niets mee te maken."

De SVB heeft beslag gelegd op het inkomen van Hous. "Ik ben krap gaan zitten nu. Soms moeten mijn vriendinnen mij te hulp staan. Als mijn geld tekort is, helpen ze mij met eten kopen."

Incasseren

De SVB heeft in 93 gevallen bij nabestaanden aangeklopt om een openstaande schuld te incasseren. Ook de Belastingdienst klopt bij nabestaanden aan, maar het is niet duidelijk hoe vaak dit gebeurt. "Ze zeggen dat ze het alleen kunnen kwijtschelden bij zeer dringende redenen", zegt Pols. "Verder is het standaard dat ze het in beginsel wel incasseren."

Volgens Bert van Leer van de SVB zijn ze verplicht om te veel betaalde uitkeringen terug te halen, ook als ze onderdeel zijn van de erfenis. "Dat doen we met oog voor de individuele situatie, we bieden maatwerk. Als mensen vinden dat we dat onvoldoende hebben gedaan, gaan we graag in gesprek met die mensen."

Bezwaar maken

Mevrouw Hous vindt dat er te weinig oog was voor haar situatie en heeft een advocaat in de arm genomen. "Die heeft in eerste instantie bezwaar aangetekend bij de SVB. Dat is niet ontvankelijk verklaard. Dat betekent dat het niet inhoudelijk behandeld is", zegt Pols. "Daarna is een beroep aangetekend bij de rechtbank en dat dient in juli, maar misschien dat het anders gaat lopen door deze aandacht. De SVB heeft namelijk gezegd dat ze graag in gesprek willen gaan met deze mevrouw."