ChristenUnie: migratieregeling voor ongedocumenteerden die hier geworteld zijn

Dit zei het kamerlid in het programma Hilversum Uit. Hij reageerde op het gesprek eerder in de uitzending met en over ongedocumenteerden in Amsterdam.

Grote onzichtbare groep

De bus van Hilversum Uit was zaterdag net buiten de ring van Amsterdam gereden. Het eerste half uur stond in het teken van ongedocumenteerde gezinnen zonder asiel verleden die door de coronacrisis hard geraakt zijn, net als velen in ons land. Met als belangrijkste verschil; hun loon wordt niet doorbetaald en zij kunnen geen enkele aanspraak maken op sociale voorzieningen.

Naar schatting telt Amsterdam rond de 10 tot 30 duizend ongedocumenteerden. Niet alleen Amsterdam, maar menig grote stad draait op deze mensen die veelal werkzaam zijn in de schoonmaak van huizen, horeca, en kantoor of werken als au pair. Zij zijn voornamelijk afkomstig uit landen als Brazilië, Indonesië en de Filippijnen. Presentator Waldy van Geenen sprak met en over deze grote onzichtbare groep die al decennia hier leeft en werkt, weliswaar in een parallelle wereld.

'Mijn leven is hier'

De 48-jarige Maria Alcantara, die al meer dan twintig jaar in Nederland woont, is hier een goed voorbeeld van. Haar kinderen zijn hier opgegroeid en zelf heeft ze altijd huizen schoongemaakt, van acteurs tot artsen. Maar sinds de coronacrisis is ze veel van haar schoonmaak adressen kwijtgeraakt. Voordat de pandemie toesloeg maakte ze nog 25 huizen per week schoon, daarna kreeg ze het ene na het andere telefoontje waarin ze te horen kreeg dat ze niet meer hoefde te komen.

Met haar torenhoge huur van 1700 euro per maand, zocht ze naar alternatieve inkomsten en zo startte ze uit haar eigen kleine keuken met Braziliaanse afhaalmaaltijden. Ze verdient nu maximaal 1200 euro per maand en maakt zich grote zorgen hoe ze kan blijven rondkomen.

Als haar wordt gevraagd wat ze tegen de wethouder zou willen zeggen, is ze verdrietig en kan moeilijk uit haar woorden komen. Maria benadrukt dat ze hard werkt en graag belasting wil betalen. "Ik wil echt belasting betalen voor mijn rechten. Ik wil hier wonen, mijn leven is hier. Ik hou van Amsterdam, hier ben ik vrij."

Voedselpakketten voor 600 gezinnen

Vrijwilliger en bijna-Amsterdammer van het Jaar Gianni da Costa (36) raakt geëmotioneerd als hij Maria beluistert. "Ieder mens heeft recht op een menswaardig bestaan en zelfbeschikking. Als we praten over een inclusieve samenleving vergeten we deze doelgroep."

Gianni zet zich al jaren in voor deze gezinnen met zijn beweging 'Giving Back'. Normaal gesproken ligt zijn focus op onderwijs en sociale integratie, maar sinds de pandemie komt daar voedselhulp bij. Bij de Pauluskerk in Amsterdam Nieuw-West komen wekelijks meer dan zeshonderd gezinnen een voedselpakket ophalen.

Gianni: "We begonnen met twintig gezinnen, dat liep snel op naar 100 gezinnen en nu komen tussen 500 en 600 gezinnen. Voor deze mensen die zo bitter in armoede leven is dit het minste wat wij kunnen doen. En het is van levensbelang, omdat ze ook nog de torenhoge huurprijzen in de vrije sector moeten betalen. "Als wij voedsel regelen, kan dat geld ook weer naar de huur."

De situatie in Amsterdam is nu zo schrijnend dat het Rode Kruis zelf tien gezinnen opvangt. Dit is een pilot die tot 1 mei duurt. "Dit is heel erg nodig", aldus Annelies de Jong van het Rode Kruis. Daarbovenop deelt het Rode Kruis via lokale organisaties 5000 boodschappenkaarten uit per week. Ruim twintig initiatieven houden zich bezig met de informele hulp aan deze groep gezinnen die onderling een sterk netwerk hebben, maar daarbuiten nergens aankloppen.

Zeventig jaar oud: geen werk en geen woning

Zo vertelt Larissa Sodré (33) het schrijnende verhaal van haar 70-jarige moeder die haar tien vaste schoonmaak adressen is kwijtgeraakt sinds de coronacrisis en daardoor ook haar kamer moest opzeggen. Haar moeder die al meer dan dertig jaar in Amsterdam woont, heeft nu geen werk en geen woning meer. Daarbij heeft haar moeder gezondheidsproblemen.

Larissa vertelt hoe erg het is voor haar moeder dat ze zo afhankelijk is geworden. "Het gaat niet goed met haar, ze voelt zich machteloos. Vroeger deed ze alles zelf. Nu is ze erg afhankelijk." Haar moeder leeft van de voedselpakketten en de kaarten van het Rode Kruis. Terug naar Brazilië is geen optie. Larissa vertelt: "Ze wil niet terug. Ze wil in Nederland blijven, dit voelt als haar tweede thuis. Hier heeft ze haar leven."

Gianni die zich al jaren ontfermt over deze groep, hoort aan de lopende band deze verhalen aan. "We hebben een zorgplicht naar deze mensen. Het zijn ook Amsterdammers. Laten we verder kijken dan ons systeem en meer kijken naar de leefwereld van deze mensen."

Oproep wethouder aan Den Haag

Amsterdam helpt deze doelgroep met onderwijs, stageplekken, voedselhulp en zorg. Volgens wethouder Sociale Zaken Rutger Groot Wassink blijft het de vraag wanneer je genoeg doet als gemeente. Hij legt daarom de bal bij Den Haag en wil graag dat de staatssecretaris weer de discretionaire bevoegdheid heeft om uitzonderingen te maken. "Dat bestaat niet meer, dat is echt heel erg."

Volgens Annelies de Jong van het Rode Kruis is het vooral van belang dat de economie weer aantrekt voor deze groep. Daarnaast moet er volgens haar ook gekeken worden naar de kinderen die hier opgroeien: "Het moment dat ze 18 worden, hebben ze nergens meer recht op. Je kan dat kinderen en mensen niet aan doen. Dat je opeens niet meer bestaat."

Ook Don Ceder vindt het raar dat ongedocumenteerden vanaf hun 18e niet meer mee kunnen doen in de Nederlandse maatschappij. "Opgeleide mensen die de taal spreken en hier vandaan komen, daarvan zeggen we als samenleving: jij mag niet werken. Terwijl ze een enorme impact en bijdrage kunnen geven aan de samenleving." Hij wil daarom dat de jongeren die hier opgegroeid zijn kans kunnen maken op de Nederlandse nationaliteit. "Andere landen doen dit ook."

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.