Doden na politie-ingrijpen waren vaak verward

“Het zijn mensen die met zichzelf in de knoop zitten, met mentale onrust of een psychose, en als gevolg daarvan helemaal uit hun dak gaan”, zegt criminoloog Hans Ferwerda, een van de schrijvers van het rapport, in het NOS Radio 1 Journaal.

Ingrijpen

Wanneer iemand zulk verward gedrag vertoont, bellen mensen uit hun eigen omgeving naar de politie. “Dan gaat de politie ter plaatse, er is wel wat aan de hand. Het geeft veel onrust in een buurt, wijk of winkelcentrum. Dan gaat de politie daar op af.”

Terecht

In het onderzoek is niet gekeken of het optreden van de politie terecht was. Dat aspect is uit het onderzoek gelaten, omdat dit al wordt onderzocht op het moment dat iemand overlijdt onder politieverantwoordelijkheid. “Het is standaard in Nederland dat dan de rijksrecherche wordt ingeschakeld. Die gaat kijken naar die casus en of met het toepassen van geweld van de politie goed gehandeld was.” Ook belandt zo’n onderzoek ook in de handen van een rechter. “Die zaak gaat uiteindelijk naar de rechtbank om te kijken of de politie wel goed gehandeld heeft”, legt Fewerda uit.

Etnische achtergrond

Ook zijn mensen met een niet-westerse achtergrond oververtegenwoordigd, 23 van de 50. "Dat percentage is veel hoger dan in de algemene Nederlandse bevolking, maar aan de andere kant: de politie richt zich vaak op de maatschappelijk kwetsbaren in onze samenleving. We zien dat er dertig jaar geleden aan de onderkant van de samenleving meer mensen zonder migratieachtergrond waren dan tegenwoordig."

Ferwerda voegt eraan toe dat agenten niet etnisch profileren. “Je kan misschien denken dat de politie die mensen uitzoekt, maar dat is niet het geval. 70 procent van deze zaken begin met een melding als 'er loopt iemand met een bijl door de straat'. De politie selecteert niet, maar rijdt af op een melding.”

Verandering

Het onderzoek moet er ook voor zorgen dat de politie kan leren van de incidenten. "Het zijn niet allemaal criminelen, maar heel veel mensen die eigenlijk hulpverlening nodig hebben." Vaak zijn deze personen al bekend bij de hulpverlening en politie. “In de maanden voor ze overlijden, hebben ze een verhoogd incidentratio. Ze komen dan vaak in aanraking met de politie.”

Fewerda zou graag zien dat de hulpverlening ook wordt ingeschakeld, wanneer de politie een melding krijgt over een verward persoon. “We hopen dan ook dat het politieonderwijs in samenwerking met bijvoorbeeld GGZ andere modellen van aanpak ontwikkelen in de toekomst.”