Een appje om drie uur ’s nachts

Jonathan loopt de studio uit. Hij zou live bij RTV Katwijk verschijnen deze verkiezingsavond maar houdt het voor gezien. De nummer acht van het CDA vindt het te lang duren. Keer op keer wordt het gesprek met hem verschoven. Het is mooi geweest.

De woensdagavond is al spannend zat. Ergens tussen ’s avonds laat en diep in de nacht wordt de uitslag van de Katwijkse gemeenteraadsverkiezingen verwacht. Het CDA wacht gezamenlijk de uitslagen af. De Mooij wil daar bij zijn. Hij stapt de studio uit en wandelt naar het huis van fractievoorzitter Adger, daar zitten zijn partijgenoten.

In de weg lopen

De laatste dagen voor de verkiezingen heb ik Jonathan amper gesproken. Hij is nog maar met één ding bezig; verkiezingen. Iedere avond wordt het laat, iedere ochtend gaat hij vol goede moed op pad. Of ik langs kan komen? Nee. Jonathan gaat de deuren langs en dan loop ik toch maar in de weg. Deze laatste laatste dagen zijn cruciaal, nu worden de verkiezingen gewonnen.

Pas op de woensdag van de waarheid spreek ik De Mooij weer. De campagne is over. Hij heeft die dag talloze persoonlijke appjes, Facebookberichten en LinkedIn-messages verstuurd. Afwachten en hopen, dat is alles wat hij nu nog kan doen. De Mooij schat zijn kansen in op 25 procent.

De voorkeurszetel

Onmogelijk is zijn missie zeker niet. Sinds 1997 heb je niet zo gek veel stemmen nodig om een voorkeurszetel op te kunnen eisen. D66 staatssecretaris Kohnstamm verlaagde de drempel toen van de helft van de kiesdeler tot een kwart. De Kiesraad waarschuwde toen nog dat die lat zeker in kleine en middelgrote gemeenten heel laag kan liggen, soms zelfs tussen de twintig en 140 stemmen.

De praktijk wijst uit dat die opdracht toch moeilijker is dan je zou denken. Ervaringsdeskundigen, lokale lijsttrekkers, Haagse spindoctors en politieke veteranen vertellen me allemaal dat over die voorkeursstemmen veel te licht wordt gedacht. Een persoonlijke campagne voeren is leuk, maar mensen op je laten stemmen is lastig. “Probeer maar eens 250 likes op een Facebookpost te krijgen,” wordt me uitgelegd. “Dat is al moeilijk en nog relatief vrijblijvend. Moet je je voorstellen hoe dat met stemmen gaat.”

De uitslag

Jonathan heeft altijd beseft dat hij aan een opdracht met een hoge moeilijkheidsfactor begon. Toch is hij woensdagavond voorzichtig optimistisch. De uitslagen laten lang op zich wachten. Pas tegen tienen komt een eerste indicatie binnen. Het CDA doet het goed, als enige coalitiepartij leiden ze geen verlies. Soms lijken ze naar acht te groeien, maar uiteindelijk blijft het bij zeven zetels. De nummer acht van de lijst houdt hoop.

Het wordt later en later. De opkomst is hoger dan de vorige keer, een tegenvaller voor Jonathan. De Mooij heeft nu 232 stemmen nodig, meer dan gehoopt. De verwachting is dat rond een uur of één ook de voorkeursstemmen bekendgemaakt worden. Het wordt één uur, maar het blijft stil. Rond tweeën is er nog altijd niets bekend en Jonathan vertrekt naar huis. Om drie uur 's nachts krijgt hij een appje van de lijsttrekker; “Het is helaas niet gelukt.”

Voorkeursstemmen

Hij heeft hard zijn best gedaan, dat levert hem 141 stemmen op. Het zijn er ruim tachtig te weinig en zo’n dertig minder dan nummer zeven. Jammer, maar het is niet anders. Uiteindelijk is hij best tevreden met de uitslag. Hij heeft meer stemmen gekregen dan zijn persoonlijke ondergrens van 125. Het is alleen niet genoeg voor een zetel.

Toch is het niet afgelopen met De Mooij in de Katwijkse politiek. Hij gaat in ieder geval door als fractieondersteuning. Ook is er een sprankje hoop aan de horizon. Het zou kunnen dat een van de zeven gekozen raadsleden wethouder wordt. Dan mag Jonathan alsnog de raad in.

David van der Wilde is politiek redacteur voor De Nieuws BV. Deze verkiezingscampagne volgde hij Jonathan de Mooij die als nummer acht van het CDA Katwijk met voorkeursstemmen in de gemeenteraad probeerde te komen.

Aflevering 1: Met Buma op de foto
Aflevering 2: Spanning en tegenvallers tijdens de campagne
Aflevering 3: Tunnelvisie in de gemeenteraad