Inspectie SZW eist stenen zonder kankerverwekkend kwartsstof op het spoor

Zembla onthulde al in april dat spoorwerkers die werken met de stenen op het spoor (ballast), al zeker tien jaar lang blootgesteld worden aan te hoge concentraties respirabel kwartsstof. Dat is een kankerverwekkende stof die tijdens het inademen tot in de longblaasjes kan doordringen.

De Inspectie SZW startte daarop een onderzoek en komt nu tot de conclusie dat ProRail en de spooraannemers de Arbowet overtreden door "het toepassen van kwartshoudende ballast waarvan bekend is dat het hierin aanwezige respirabele kwartsstof kankerverwekkend is, terwijl er andere typen kwartsloos ballast beschikbaar zijn." Volgens de Inspectie overtreedt ProRail de wet ook omdat ze er als opdrachtgever niet voor zorgt dat spoorwerkers voldoende beschermd worden.

Stoppen met stenen waar kwartsstof in zit

De kwartshoudende stenen worden onder andere gebruikt om het spoor op zijn plek te houden en om water goed af te voeren, legt Zembla-journalist Roelof Bosma uit. Het zijn de stenen die elke treinreiziger wel eens heeft zien liggen. "Bij het werken daarmee kan er kankerverwekkend kwartsstof vrijkomen", vertelt Bosma. "Dus het is niet zo dat als je de steen oppakt dat het gevaarlijk is, maar het gaat om de mensen die ermee werken, die kunnen gevaar lopen bij verhoogde concentraties als er stof uit die steen komt." Dat kan bijvoorbeeld gebeuren bij het bewerken of storten van die stenen.

Uit vertrouwelijke correspondentie tussen de Inspectie SZW en spooraannemers en ProRail, in het bezit van Zembla, blijkt nu dat de Inspectie eist dat spooraannemers en ProRail per direct stoppen met het gebruik van deze stenen waar kwartsstof in zit, in de buurt van stations en in tunnels. Bovendien eist zij dat de steen binnen een jaar bij alle spoorwerkzaamheden niet meer wordt gebruikt, vertelt Bosma in De Nieuws BV.

Prorail

Ook de reactie van ProRail op de eis van de Inspectie is in het bezit van Zembla. ProRail bestrijdt daarin de bevindingen van de Inspectie en is verbolgen over de gang van zaken. ProRail vindt dat de Inspectie nalaat om te onderbouwen waarom het volgens hen mogelijk is om met andere stenen te gaan werken. Arbo-expert Tamara Onos: “Zo zit de wet niet in elkaar. ISZW hoeft niet bewijzen waarom het wel mogelijk is. ProRail moet kunnen uitleggen waarom het technisch niet kan.”

Over op kwartsloze stenen

Dat betekent dat er op een andere steen over moet worden gegaan. De Inspectie SZW stelt dat er kwartsloze stenen of stenen met minder kwarts beschikbaar zijn. Arbo-expert Tamara Onos: "Dat is logisch. De Inspectie SZW heeft het lang laten lopen, maar doet nu precies wat de wet voorschrijft. Als het om kankerverwekkende stoffen gaat, ben je verplicht het probleem bij de bron aan te pakken. Dat gebeurt nu eindelijk."

Volgens Bosman komt 70% van het steen dat nu wordt gebruikt uit een Noorse steengroeve, die in het bezit is van het bedrijf Bontrup. De bouwbedrijven die aan het spoor werken hebben financiële belangen in Bontrup, dat compliceert de overgang op een andere leverancier. Daarnaast kan veranderen van leverancier leiden tot vertragingen, en dart wil ProRail ook liever voorkomen. Maar met deze uitspraak kan ProRail niet anders, aldus Bosman en Onos in De Nieuws BV.