Onderzoek uithuisplaatsingen van kinderen van toeslagouders komt niet van de grond

“Je zou het kort kunnen samenvatten door te zeggen dat er geen medewerking wordt verleend aan het onderzoek”, vertelt rechter en mede-initiatiefnemer van dit onderzoek, Bart Tromp, in het NOS Radio 1 Journaal.

Onderzoek

“Een van de belangrijkste kernwaarden van een rechtsstaat is: controleren of iedere staatsmacht functioneert en open zijn voor onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek. Dat wordt niet bepaald gedeeld door de Raad van de Rechtspraak. De raad meent dat het onderzoek alleen door rechters en de Raad zelf gedaan zou kunnen worden. Dat vind ik met name zorgelijk en het is kennelijk die visie geweest die er uiteindelijk heeft gebracht dat men niet wil meewerken aan onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek naar de toeslagenaffaire.”

Belang

“Het onderzoek is er in de eerste plaats op gericht of verdenking van toeslagenfraude ertoe heeft geleid dat kinderen uit huis zijn geplaatst. Dat is een wezenlijke vraag geworden, omdat het vertrouwen in de rechtspraak onder druk staat op het moment dat er een sentiment gaat leven dat er wel een verband is. Dat dat sentiment leeft, is begrijpelijk. Dat hebben we ook gezien bij de Raad van State. Er kan ook iets fout gaan in de wijze waarop rechters hun beslissingen nemen. Dat moet ervoor openstaan om dat te onderzoeken.”

“Dat onderzoek is ook belangrijk, omdat het ook kan bevestigen dat er helemaal nooit is gekeken naar de verdenking van toeslagenfraude. Het kan zelfs zo zijn dat er bij gedwongen jeugdzorg überhaupt niet gekeken wordt naar schuldenproblematiek. Dat is een andere reden waarom het zo belangrijk is. In Nederland komt schuldenproblematiek voor, veel voor en in toenemende mate. Daar zullen veel gezinnen door worden getroffen en als wij niet bereid zijn om te kijken in hoeverre schuldenproblematiek ontwrichtend werkt en uiteindelijk leidt tot het toepassen gedwongen jeugdzorg, missen we daarmee de boot.”

“We kunnen de toeslagenaffaire niet afsluiten als je niet bereid bent om te kijken naar het functioneren van rechters. Al was het maar om te bevestigen dat het geen rol heeft gespeeld. Maar als je tot die bevestiging komt, heb je daarmee een heel waardevol gegeven. Dan moet je de vraag stellen als jeugdhulpverleners, maar ook als rechters: moet je niet veel meer gefocust zijn op de gevolgen van aanhoudende schuldenproblematiek?”

Zelf onderzoeken

“Het is wel de slager die zijn eigen vlees keurt, dat is moeizaam als het gaat om vertrouwen. Hoe veel vertrouwen heb je in een organisatie die zichzelf keurt of het allemaal goed is gegaan?”

“Ik ben voor onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek. Dan weet je dat het goed wordt uitgevoerd en dat politieke belangen geen rol spelen. Dat speelt toch wel bij de Raad, want dat is niet onafhankelijk. Dat is onderdeel van het ministerie van Justitie.”

Uitgangspunt

“Ik heb met toeslagenouders gesproken, met hulpverleners, met medewerkers van de Raad van Kinderbescherming. Of het sentiment van vertrouwen nou wel of niet leeft, het is belangrijk dat wij in Nederland een rechtsstaat hebben dat bereid is om onze staatsmachten te laten controleren door onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek. Dat moet het uitgangspunt zijn.”