Hoe kan de macht van grote techbedrijven worden ingeperkt?

Daartegenover staat nog altijd een grote groep Amerikaanse politici "die geen bal verstand heeft van de exacte situatie". Bij de techbedrijven is hetzelfde gaande als vroeger bij monopolies op olie, en dus een deel van de economie. Nu zijn de data van gebruikers de inzet.

Een deel van de politici heeft dat door en wil daar wat aan doen, zo bleek in de hoorzitting. "De directeuren van de techbedrijven hadden lang niet overal een antwoord op. Ik vond ze slecht voor de dag komen", aldus Wokke.

Macht indammen

In het verleden is de overheid succesvol geweest in het inperken van de macht. Bijvoorbeeld in de jaren '90, draagt Wokke aan, toen Microsoft een monopolie had op softwares voor computers. "Dat gebruikten ze onder meer om een andere browser kapot te maken." De overheid ondernam actie en inmiddels is Microsoft niet langer de monopolist die ze ooit was.

Ook nu wordt aangestuurd op maatregelen om macht in te dammen of op te breken. "Beide is goed nieuws voor mensen die deze macht niet comfortabel vinden."

Eigenaar van data

NPO Radio 1-luisteraar Martin Jurgens besloot geen gebruik te maken van Facebook, nadat hij zag dat zijn 'adresboek' in Amerika kwam te liggen. WhatsApp gebruikt hij eveneens niet meer, sinds de dienst een paar jaar geleden vroeg de nieuwe voorwaarden te accepteren. Hij las ze door en besloot dat de voorwaarden te ver gingen.

"Kort door de bocht: Alle gegevens die je deelde, werden eigendom van WhatsApp en nu Facebook. En dat je zelfs de bediening van je telefoon aan de heren in Amerika laat. Nou zal dat niet snel gebeuren, maar met het goedkeuren van de voorwaarden, geef je daar toestemming voor."

Met WhatsApp stoppen is niet eenvoudig. Jurgens tekende de voorwaarden niet binnen de gestelde tien dagen, waardoor hij toegang tot het platform verloor en zijn profiel dus niet kon verwijderen. "Er zijn nog steeds mensen die mij op WhatsApp in hun telefoon zien. Dat is een rare situatie."

Betalen voor privacy

Jurgens heeft niet de illusie dat zijn privacy geheel ongeschonden blijft, gezien hij nog steeds een Android-telefoon gebruikt. Hij zou graag de keuze hebben zijn privacy te beschermen. "Ik heb best geld over voor een betaalde versie van WhatsApp, met de garantie dat mijn privacy in mijn handen ligt."

Zo eenvoudig is dat niet, legt Wokke uit. "Niet al jouw data staat op jouw account." Stel je hebt een WhatsApp gesprek en betaalt voor privacy, maar de ander niet. Hoe zorg je ervoor dat jouw gegevens dan niet toch ergens anders komen?

Wokke kan zich wel voorstellen dat de privacy beter gewaarborgd zou kunnen worden, als er meer concurrentie zou zijn van andere socialmediabedrijven. "Dan moeten ze dingen verzinnen om je over te halen de diensten te gebruiken. Privacy kan dan makkelijk een van de argumenten zijn."

Actie in Europa

"Soms lijkt er niks te veranderen, maar er gebeurt wel heel veel", zegt D66-Kamerlid Kees Verhoeven die al jaren hamert op meer concurrentie. Op Europees niveau wordt er ook aan gewerkt om de techbedrijven aan banden te leggen.

In Europa zijn weleens boetes uitgedeeld aan de bedrijven, maar dat heeft niet zoveel effect. "Uiteindelijk moet je de bedrijven kunnen opknippen, halveren of verbieden nog meer bedrijven op te kopen." Een fusie zou door de mededingingsautoriteit terug te draaien moeten zijn.

Verhoeven verwacht dat er in Europa de komende jaren iets zal gebeuren op het gebied van desinformatie door de techreuzen en de grote marktmacht. De AVG, "waar lacherig over werd gedaan", heeft nu al resultaat. "Dat wordt echt gehandhaafd. Google in Europa is een andere Google dan in de VS als het gaat om datagebruik."

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.