Staan jonge criminelen straks niet meer in Top600? 'Naam is misleidend'

Lang had de Top600 een onaantastbare status. Het was het paradepaardje van de overleden burgemeester Eberhard van der Laan. Binnenkort vergadert de Amsterdamse gemeenteraad over een kritisch rapport van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum (WODC), waarin staat dat er geen aanwijzingen zijn dat de Top600-aanpak leidt tot minder recidive.

Niet meteen bij 'grofvuil'

D66-fractievoorzitter Rob Hofland vindt niet dat de Top600 daarom meteen bij het grofvuil moet, maar pleit wel voor een naamsverandering: "Het heeft een negatieve connotatie, het dekt de lading niet, en het stigmatiseert de jongeren in de aanpak."

Volgens Hofland kan de term 'Top600' het gevolg hebben dat jonge criminelen die op deze lijst staan het 'stoer' vinden. "Dat is denk ik niet het gevolg dat we graag willen. Het is tien jaar lang iets stoers geweest en het is voor een burgemeester prettig om met zo'n lijst daadkrachtig over te komen, maar de naam is misleidend. Je kunt beter gaan kijken naar wat echt werkt."

De Top400 heet op voorstel van de Amsterdamse tak van GroenLinks en D66 ook al anders: 'Veilig Alternatief Jeugdaanpak Veiligheid en Zorg'. Het verschil tussen de Top400 en de Top600 is dat in de Top400 jongeren staan die één of meerdere 'high-impact' delicten hebben gepleegd en jongeren waar ook andere zorgen om zijn, zoals verzuim.

In de Top600 staan de meest actieve plegers van delicten in Amsterdam. Het gaat om misdrijven die veel impact hebben op slachtoffers en zorgen voor een groot onveiligheidsgevoel in de stad.

'Gezinnen voelen zich echt niet gehoord'

D66 Amsterdam hoopt dat er een onafhankelijke commissie komt waar ouders terecht kunnen om hun verhaal te doen, hun zorgen te uiten, vragen te stellen en een klacht in te dienen. "Gezinnen voelen zich echt niet gehoord", benadrukt Hofland. "De afgelopen tien jaar is te weinig geluisterd naar ouders. Dat gesprek moeten we meer op gang brengen."

Daar moet deze commissie voor gaan zorgen. Volgens Hofland kan zo'n onafhankelijke commissie nog een extra voordelig effect hebben. "Als je de hele tijd hetzelfde signaal krijgt, kan dat ook reden zijn om te kijken hoe we ons beleid daarop aan kunnen passen. Zo kunnen we meer bereiken."

'Onaangekondigd bezoek noodzakelijk'

Hofland onderstreept dat er meer controle moet plaatsvinden bij gezinnen waarvan hun kind, meestal hun zoon, in de Top600 staat. "Uit de expertmeeting blijkt dat een onaangekondigd bezoek soms noodzakelijk is om de juiste informatie te hebben. Thuis op bezoek gaan kan soms op weerstand rekenen omdat het een inbreuk is op iemands persoonlijke levenssfeer. Desalniettemin is het van belang dat hulpverleners dit doen."

GroenLinks Amsterdam is ook niet gelukkig meer met de naamgeving. In een schriftelijke reactie laten ze weten: "Wij zeggen niet: 'Stop met de Top600', maar we vinden wel dat de naam 'Top600' misleidend is." Ook hoopt GroenLinks dat er meer landelijk geld vrijkomt. "Denk bijvoorbeeld aan de GGZ, een onderwerp dat 1 op 1 verbonden is met de Top600. Het is onbestaanbaar dat daar landelijk op bezuinigd wordt."

Ook de Amsterdamse VVD en SP willen niet zomaar van de Top600 af. Wel moet er volgens de VVD gekeken worden 'of en in welke vorm je hiermee door wil gaan'. De SP noemt de uitkomsten van het WODC-onderzoek teleurstellend, maar wil nog niet de conclusie trekken dat de stekker eruit moet worden getrokken, want 'de gedachtegang achter de aanpak steunen wij'.