5 vragen over hoe het terugtrekken van Asscher afstraalt op Rutte

1. Wat betekent het vertrek van Lodewijk Asscher voor Mark Rutte?

"Asscher heeft hiermee de druk op het kabinet verder opgevoerd en daarmee ook de druk op Rutte. De discussie over de verantwoordelijkheid voor wat er mis is gegaan overschaduwt alles, ook inhoudelijke discussies. Dat gaat niet meer weg en daarom legt Asscher zijn lijsttrekkerschap neer. En daarmee legt hij diezelfde vraag bij het kabinet op tafel: als ik mijn verantwoordelijkheid neem, zegt Asscher, waarom jullie dan niet?"

2. Wat zou beter zijn voor Rutte: het kabinet treedt af of juist niet?

"Je kan zeggen veel mensen willen in deze corona tijd een missionair kabinet; een kabinet dat met het volle gewicht in de strijd het de corona crisis kan bestrijden. Dat zou tegen een aftreden pleiten. Aan de andere kant, er is niets dat een demissionair kabinet ervan weerhoudt om vaccinaties te regelen of teststraten in te richten. Ook een demissionair kabinet moet doen wat nodig is. Het kan alleen geen nieuw beleid meer maken, maar dat waren ze toch al niet van plan. Als Rutte zou zeggen: er zijn inderdaad grote fouten gemaakt, er is veel misgegaan in die toeslagen affaire, de overheid heeft grote steken laten vallen en daar neem ik als premier de verantwoordelijkheid voor door af te treden."

"Daarna zou hij naar de kiezer kunnen gaan, zoals hij zelf altijd zegt met de hoed in de hand, om opnieuw het vertrouwen te vragen. Stel je voor dat hij, zoals de peilingen nu zeggen, opnieuw de grootste wordt, dan kan hij met een nieuw mandaat opnieuw premier worden en je kan redeneren dat dit mandaat dan steviger is dan dat hij zou blijven zitten. Als je het zo bekijkt kan dan kan terugtreden hem echt helpen in de verkiezingscampagne."

3. In het programma M werd gister het leiderschap van Rutte in twijfel getrokken. Speelt dat ook binnen de VVD?

"Er zijn in de VVD wel mensen die tien jaar Rutte wel heel erg lang vinden en die zeggen dat als je zo lang aan de macht bent je kleur verliest. Maar het leiderschap van Rutte staat grosso modo niet ter discussie. Er is ook geen alternatief trouwens en bedenk wel, electoraal is Mark Rutte nog steeds een sterke troef."

4. Ligt Rutte wakker van de motie van wantrouwen van Klaver?

Jesse Klaver zat afgelopen zondag in het programma Buitenhof en kondigde een motie van wantrouwen aan. "Als je geen politieke verantwoordelijkheid neemt voor zo'n rapport, dat zo hard is, waarvoor dan nog wel," zei hij.

"Wat ik zeker weet is dat Rutte zich niet laat wegsturen en al helemaal niet door Jesse Klaver. Of die motie van wantrouwen kans zou maken, dat is natuurlijk door het aftreden van Asscher wel veranderd. Nu kan ook de PvdA zich volop bij zo'n motie aansluiten en dan zou misschien de hele oppositie wel eens voor kunnen stemmen. Ook de SGP heeft al gezegd dat ze zich daar wel iets bij kunnen voorstellen. En in zo'n kwestie als dit kun je als kabinet niet door als een motie van wantrouwen met 75-74 wordt verworpen. Als Rutte dat ziet aankomen en als hij die inschatting maakt, trekt hij zelf zijn conclusies en gaat hij zelf naar de koning."

5. Er wordt nu een parallel getrokken met het aftreden van Wim Kok in 2002. Is dat inderdaad te vergelijken?

"Het ging toen om de Srebrenica kwestie, om 6.000 moslimmannen die onder verantwoordelijkheid van het Nederlandse leger door Servische troepen werden vermoord. De kwestie is anders, maar het principe eigenlijk niet. Als er dingen verschrikkelijk mis gaan onder verantwoordelijkheid van politici dat daar een gebaar op hoort te volgen; dat iemand daar ook politiek de verantwoordelijkheid voor moet dragen."

"Minister Hennis trad af vanwege Mali, de ministers Dekker en Donner traden af vanwege de Schipholbrand en dan kun je, en in die zin heeft Klaver daar wel een beetje gelijk in, in een kwestie als dit bijna niet wegkomen met het vertrek van een of twee losse bewindspersonen. In die zin zou het vergelijkbaar zijn als het kabinet morgen of dinsdag of volgende week als geheel terugtreedt."

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.