Opkomst van burgerwacht kan leiden tot 'spiraal van geweld'

Vorige week werden in Ter Apel twee inbreker met tiewraps vastgebonden door twee buurtwachten. Steeds vaker nemen burgers het heft in eigen handen om criminelen op te sporen en te arresteren. Dit omdat de politie het volgens hen steeds vaker laat afweten. Luisteraar Everard Kemperman noemt het zorgwekkend dat het nodig is, maar ziet ook dat de autoriteiten het laten afweten. "In sommige regio’s kómt de politie gewoon niet. Wat moet je dan?"

Politiebond

Jan Struijs van de Politiebond erkent dat door personeelstekort het soms te lang duurt voordat de politie ter plaatsen is. En hoewel een burgerarrest onder strenge voorwaarden is toegestaan, is hij kritisch op het fenomeen. "Ik vind het begrijpelijk, maar niet wenselijk", zegt Struijs. "Je weet namelijk niet met wat voor agressie je te maken kan krijgen. En als het arrest onterecht is, dan heb je zelf iemand de vrijheid ontnomen en ben je strafbaar."

Volgens de politiebondvoorzitter is de enige oplossing om meer te investeren in politie en veiligheid.

Gevoel van onveiligheid

"Er wordt graffiti gespoten, je ziet mensen met drank op straat lopen en dat wordt als onveilig ervaren", zegt Marieke Liem, hoogleraar Veiligheid en Interventies aan de Universiteit Leiden. Terwijl het niet werkelijk onveiliger is geworden. "Het risico om slachtoffer te worden van geweld wordt steeds lager. Dat is al jaren zo, ook in de landen om ons heen."

Een van de belangrijke oorzaken van die toegenomen veiligheid is dat we in onze samenleving het geweldsmonopoli en de mogelijkheid om te interveniëren bij twee instanties hebben liggen: politie en leger. "Aan hen schrijven we het recht toe geweld te mogen gebruiken, niet de burger zelf. Dat heeft juist geleid tot een eeuwenlange daling van geweld. Juist omdat we steeds meer vertrouwen kregen in politie en justitie."

Vertrouwen politie Ter Apel

Volgens cijfers vinden er in Ter Apel, waar de burgerarrestaties vorige week plaatsvonden, meer diefstallen per inwoner plaats dan in andere gemeente. Burgers daar hekelen de afwezigheid van de politie, vooral in de avonduren.

"Daar ligt het gevaar", zegt Liem. "Door minder op justitie te vertrouwen en het heft in eigen hand te nemen, gaat de legitimering van de politie ook weer omlaag." Wanneer er nog een indicient gebeurd, zullen mensen wellicht opnieuw minder snel naar de politie gaan en naar eigen middelen zoeken. "Dit heeft mogelijk een spiraal van geweld tot gevolg."