Meer bos in Nederland op plek van verdwenen woud: een groene toekomst met historische logica

De RCE heeft een speurtocht gedaan naar locaties waar ooit bos heeft gestaan. En dat is nogal een opgave, als je bedenkt dat de oudste gedetailleerde kaarten van 1850 zijn, en dat er in die tijd niet of nauwelijks bos was in Nederland. "Ons land was totaal ontbost in 1850", legt onderzoeker Groenewoudt uit. "Het was één kale vlakte. Huizen werden in die tijd veelal van hout gebouwd en door bevolkingsgroei en de opkomst van steden was het hout in die periode allemaal verbruikt."

Bossen en plaatsnamen

Met die plannen voor de aanplant van nieuw bos vroegen ze zich bij de Rijksdienst op een gegeven moment af of het mogelijk zou zijn om dat nieuw aan te planten bos een soort van historische authenticiteit te geven. Niet alleen qua plek maar ook qua type bos. "Maar dan moet je naar de Middeleeuwen kijken, naar de tijd van vóór 1500. En daar zijn geen kaarten van", zegt Bert Groenewoudt, "dus toen rees het idee om te kijken naar plaatsnamen. Want heel veel daarvan verwijzen naar de aanwezigheid van bos."

De plaatsnaam Holten bijvoorbeeld, in Overijssel. Een holtbos is een bos met hoge bomen die je kan gebruiken om gebinten van huizen van te maken. Laren verwijst naar een open plek in het bos, waar vee geweid werd.

-wold, - wald, -lo en -loo

Namen met wold of wald verwijzen naar bos- en moerasachtig landschap. Plaatsnamen eindigend op -lo of -loo duiden op een bos op hogere gronden met een parkachtig structuur. Sint-Oedenrode in Brabant is ook zo'n voorbeeld, een typische bosontginningsnaam, net als andere namen eindigend op rode of – in Limburg – rade. Verdwenen bossen dus.

Maar niet op elke plek waar vroeger bos stond kun je anno 2022 zomaar bos aanplanten. Groenewoudt: "Dat kan zeker niet, met name in het westen van het land is veel volgebouwd. Maar er zijn ook delen van het land waar veel open ruimte is. Wij hopen mensen te inspireren om dat historische aspect mee te nemen, zodat het landschap van de toekomst niet alleen groen wordt, maar ook een historische logica houdt."