Surinaamse belangenorganisaties kritisch op aangekondigd excuus voor slavernijverleden

Excuus

Vrijdag werd duidelijk dat het kabinet van plan is om op maandag 19 december op acht plekken wereldwijd excuses te maken voor het Nederlandse slavernijverleden. Zeven leden van het kabinet doen dat in Suriname en het Caribische deel van het Koninkrijk, meldden bronnen aan de NOS. Premier Rutte houdt in Nederland een toespraak, waarin hij namens de Nederlandse Staat spijt zal betuigen.

Surinaamse belangenorganisaties zijn kritisch over dat voornemen. Zo vinden ze dat niet bewindspersonen de excuses in Suriname en het Caribische deel van het Koninkrijk moeten aanbieden, maar dat koning Willem-Alexander of premier Rutte daarvoor verantwoordelijk moeten zijn.

Niet geaccepteerd

Bovendien moeten de excuses volgens hen niet op 19 december worden gemaakt, maar op 1 juli 2023, als het 160 jaar geleden is dat de slavernij werd afgeschaft en 150 jaar geleden dat tot slaaf gemaakte mensen in Suriname daadwerkelijk vrij werden.

"We lopen nu het risico dat de excuses niet worden geaccepteerd, omdat we daar in Suriname niet klaar voor zijn", zei Armand Zunder gisteravond in het NOS Met het Oog op Morgen. De voorzitter van de Nationale Reparatie Commissie Suriname (NRCS) vindt dat Nederland te haastig te werk gaat. Ook hekelt hij het feit dat minister Weerwind, zelf een nazaat van totslaafgemaakten, de excuses zal aanbieden op een reis naar Paramaribo die al gepland was.

Rol van de koning

Hoewel het kabinet nog niet officieel heeft bevestigd dat het op 19 december excuses zal aanbieden voor het Nederlandse slavernijverleden, zei premier Rutte vrijdagmiddag desgevraagd dat er op die datum wel "iets" staat te gebeuren. Over de rol van de koning bij eventuele excuses zei hij dat dat "staatsrechtelijk kwetsbaar" is, "omdat de koning symbool is van de eenheid van dit land, die wil je niet in het politieke debat trekken".

Toch leek Rutte niet helemaal uit te sluiten dat Willem-Alexander zich op een later moment zal uitspreken over het slavernijverleden, maar heel duidelijk was de premier daar niet over. "U heeft de koning daar dingen over horen zeggen in de Troonrede. Dus ga er vanuit dat als er iets gebeurt op 19 december, dat ik dat zelf doe, maar dat doe ik dan namens de regering, dus koning plus ministers. En uiteraard zal de koning ook daarna weer gebruik maken van momenten waarop hij zich uit, om daar ook weer, laten we zeggen, naar te refereren."