Problematiek binnen gesloten jeugdzorg aanpakken? 'Zet in op ervaringsdeskundigen'

Steenmeijer ging na zijn bachelor Psychologie in de gesloten jeugdzorg werken. "Al tijdens mijn eerste week kreeg ik lastig vat op de cliënten", zegt Steenmeijer. Eén persoon in de inrichting kon dat wel en dat was Kawaters. Steenmeijer omschrijft het als "bijzonder en magisch" hoe "kalm en sereen" Kawaters te werk ging, iets dat hij "niet voor zichzelf" kon houden en daarom schreef hij er een boek over.

Afvoerputje van de mentale zorg

De problematiek in de gesloten jeugdzorg ligt de laatste tijd onder een vergrootglas. Zo zijn er aantijgingen van misbruik, geweld en hevige vrijheidsbeperkingen. Zowel Steenmeijer als Kawaters herkennen de problemen binnen de gesloten jeugdzorg. Steenmeijer kreeg, toen hij begon met de baan, te horen dat hij bij het "afvoerputje" van de mentale zorg terecht was gekomen.

Ervaringsdeskundigheid

Er moet dus een hoop veranderen. Wat Kawaters het boegbeeld maakt van een jeugdzorgmedewerker, is volgens Steenmeijer zijn levenservaring. "Hij heeft een vergelijkbare jeugd meegemaakt als mensen in de gesloten zorg. Dus hij heeft aan die kant van de tafel gezeten." Daar zou meer op ingespeeld moeten worden. "Hij spreekt de taal van de cliënten. Hij staat heel dichtbij, snapt de taalcodes en weet dat goed te hanteren en in zijn voordeel te laten werken."

Straatwijsheid

"Er heerst nu een eilandjescultuur. Die hiërarchie zijn zulke kloven. En dat heeft z’n weerslag op de cliënten", aldus Steenmeijer. "Mensen met straatwijsheid moeten andere begeleiders gaan aanvullen." Daar is Kawaters het mee eens en vult het aan. "In de studie voorafgaand moet je een kijkje in de keuken kunnen nemen. Dan weet je wat je te wachten staat."
Volgens Kawaters wordt je aan het begin "getest" en moet je daartegen bestand zijn.

'Alles in hetzelfde potje'

"Eén van de eerste dingen die mij opviel in de jeugdzorg en enorm verbaasde, is dat alles in hetzelfde potje gestopt wordt", geeft Kawaters nog als voorbeeld. Zo werd er een 16-jarig "straatschoffie" in dezelfde ruimte gezet als een meisje met een misbruikachtergrond. "Als er dan een nieuw meisje binnenkomt, gaat hij haar gelijk inpalmen."

Ook de leeftijd van begeleiders vind Kawaters niet ideaal. "Ze zijn vrij jong. Als je een 17-jarig straatschoffie bent, neem je niet iets aan van een 23-jarige begeleider. Die hiërarchie wordt gelijk bepaald", legt Kawaters uit.