De nostalgie van het kasboekje

In de serie gaat het juist niet alleen over banken en verzekeraars, maar ook over hoe 'gewone mensen' (huishoudens en ondernemingen) in het dagelijkse leven omgaan met geld. Hoogleraar Financiële Geschiedenis Oscar Gelderblom speurt daarvoor naar huishoudboekjes om in kaart te brengen hoe 'wij' met geld omgaan. Inmiddels bezit hij er zo'n 300, maar hij is nog op zoek naar veel meer.

In de boekjes, van soms eeuwenoud, staat minutieus beschreven wat er allemaal in en uit gaat. "Ieder kwartje, iedere lolly werd opgeschreven", aldus Gelderblom. Of het een teken van extreme zuinigheid is? "Dat was het niet", volgens Eric Smit. "Er was gewoon geen geld. Tot aan de jaren 50 had het gros van het land nét genoeg om rond te komen."

Geen nostalgie

Hoewel er tegenwoordig allerlei digitale hulpmiddelen zijn om overzicht te krijgen van je in- en uitgaven (zoals mobiel bankieren, Tikkie en Gripp), hebben Nederlanders volgens Smit en Gelderblom amper inzicht op wat ze uitgeven. De tv-makers hopen dan ook dat de serie mensen laat nadenken over hun omgang met geld.

Daarnaast laten de heren in hun serie zien hoe de financiële wereld steeds ingewikkelder is geworden. Banken zijn al lang niet meer alleen nutsbanken: ze beleggen en verdienen met jouw geld. "De bijbehorende financiële producten zijn daarmee ook steeds complexer geworden. Het is in tegenstelling tot vroeger niet altijd meer helder van wie welk geld is."

Van nostalgie naar vroegere tijden is echter geen sprake. "We hebben het huidige complexe systeem wel nodig", vindt Gelderblom. "Je pensioen in een oude sok opsparen levert weinig op en het is ook fijn dat we kunnen beleggen. We zijn alleen de grip op het geld verloren, maar de les van de serie is wel dat je dat weer terug kunt krijgen."

Benieuwd naar het Kasboekje van Nederland? Kijk vanavond vanaf 20:45 naar NPO 2 voor de tv-serie. Heb je zelf een oud kasboekje liggen? Ga dan naar kasboekjevannederland.nl.