Anarchistisch kamperen: iedereen is campingbaas in Appelscha

Op het eerste gezicht is de anarchistische camping een hele normale camping waar je je tentje opzet. Maar de manier van organiseren maakt het onder andere anarchistisch. "We doen het als collectief", vertelt de doorgewinterde anarchist Peter Kodde. "We hebben 30 vaste plekken en samen runnen we deze camping, we zijn allemaal campingbaas. (...) We hebben hier geen personeel, we doen het met z'n allen en dat verwachten we ook van onze gasten. Dus als de wc vies is, voel je geroepen om hem schoon te maken." Het klinkt allemaal gemoedelijk, maar anarchisme heeft niet altijd die reputatie gehad.

Anarchisme in Nederland

Anarchisme in Nederland is ontstaan vanuit de eerste generaties van de socialistische arbeidersbeweging. "Anarchisme is in die zin een onderdeel van het vroege socialisme, een variant op bijvoorbeeld het Marxisme", vertelt historicus Dennis Bos. "Aan het eind van de 19e eeuw is dat gaan uitkristalliseren." Een van de hoofdrolspelers in die tijd was Domela Nieuwenhuis, en zijn portret hangt dan ook nog steeds op het terrein van de anarchistische camping.

De koppeling tussen anarchisme en geweld wordt snel gemaakt. Dat vindt zijn oorsprong in de aanslagen die door een terroristische tak van de beweging werden gepleegd aan het begin van de 20ste eeuw. Denk daarbij aan de moord van Keizerin Sissi, en er ontploffen bommen in onder andere Rusland, Amerika en Frankrijk. Dat is een variant van het anarchisme en dat heette indertijd 'Propaganda van de Daad', die heel gewelddadig is. Zoals ook op dat moment de repressie tegen anarchisme heel gewelddadig is."

In Nederland is het geweld altijd minder aanwezig geweest dan in het buitenland. Daarnaast laten anarchisten in ons land zich ook nu nog steeds gelden, op een vredelievende manier. Bos noemt daarbij voorbeelden als anarchisten die zich inzetten voor de feministische beweging, maar ook voor de milieu-demonstraties zoals die op de A12 bij Den Haag.

'Anarchie als beweging die onrust in wereld verklaart'

Op de vraag wat anarchisme is, zal iedereen een ander antwoord geven, denkt Kodde: "Want we zijn anarchist. We zijn een politieke beweging zonder partij en zonder partijleider. Maar, voor mij is het erkennen dat hiërarchie en machtsverschillen de bron van alle ellende is. En proberen te werken aan een manier van organiseren en van een wereld waar die machtsverschillen er niet toe doen."

Tjaaktje Veenstra noemt zich een 'late-in-life anarchist'. Waar andere anarchisten in hun studententijd met de beweging in aanraking komen, kwam zij later in haar leven bij het anarchisme terecht. Na een lange depressie werd Veenstra opgelapt door de GGZ en was ze klaar om de maatschappij weer in te gaan: "Toen stapte ik de wereld in en toen dacht ik, hier hadden jullie mij misschien wel even voor mogen waarschuwen." Voor Veenstra is anarchie een beweging die de onrust in de wereld verklaart, "het hielp mij om mij te verhouden tot de problemen in de wereld, en dat ik niet het gevoel had dat ik in mijn eentje alles op moest lossen."