'Je bent makelaar, maar je hebt zelf geen huis. Hoe dan?'

Anass is dakloos en kan niet bij zijn ouders terecht. "Ik heb een leuke auto met een leuk schermpje, dus ik kan Netflix kijken. Maar afgelopen nacht was het heel erg koud." Met een jas over zijn hoofd slaapt hij op de achterbank, zodat niemand hem ziet. "Je knieën gaan kapot omdat je steeds in dezelfde houding zit."

Steeds meer 'economisch daklozen'

Malika Amghar begeleidt 'economisch daklozen', ook wel zelfredzame daklozen, bij de Regenbooggroep in Amsterdam. Zij ziet steeds vaker daklozen in deze categorie, die bijvoorbeeld na een scheiding op straat komen te staan.

In Nederland zijn zo'n 40 duizend daklozen. Esmé Wiegman van vereniging Valente durft een schatting te doen van het aandeel zelfredzamen daarvan. Ongeveer 40 procent, oftewel 16 duizend mensen.

Het gaat om zzp'ers, jongeren die hun studentenwoning uit moeten en met enige regelmaat complete gezinnen. Van al deze mensen wordt verwacht dat ze zelf een oplossing vinden wat niet eenvoudig blijkt.

Wonen in een klaslokaal

Monique (29) woont met haar drie kinderen tijdelijk in een klaslokaal. Een van de kinderen vertelt: "Door de muizen vind ik het niet leuk."

Monique belandde in een neerwaartse spiraal toen zeven jaar geleden haar schoonvader overleed, waar ze inwoonde, en zij en haar partner de seniorenwoning moesten verlaten. Haar partner werd depressief en zijzelf raakte deels haar werk kwijt door bezuinigingen in de thuiszorg.

Ze ging bij haar ouders wonen maar door dreigementen van deurwaarders die het huis leeg wilden halen kon ze ook daar niet blijven. Na een verslaafdenopvang en opvang in een hotel woont het gezin nu in de school. Zonder de vader, want als hij als zelfredzaam persoon intrekt, mogen ze ook in het klaslokaal niet blijven.

Juridische hulp

Bij Monique was het probleem dat ze één afbetalingstermijn niet had voldaan. Ze kreeg een ultimatum: of het hele bedrag betalen binnen drie dagen, of haar spullen pakken en de woning betalen. Juridische hulp schakelde ze niet in, uit angst voor kosten.

"Een advocaat kan bijzondere bijstand aanvragen", vertelt advocaat Wout Albers. "Het kost niets, maar dan moet je het wel weten." Van hem mag de rechterlijke macht wat actiever zijn in het voorkomen van huisuitzetting, want met een speciale regeling waarbij zes maanden lang alleen de lopende huur betaald hoeft te worden, is dat gewoon mogelijk.

Meer horen

Wil je de verhalen van Monique, Anass en anderen horen? Spraakmakers-verslaggever Maarten Bleumers maakte een vijfdelige reportageserie. Luister hier deel 1, deel 2, deel 3, deel 4 en deel 5.