Nu ook ophef op Rotterdamse school na tonen spotprent

De eerste vraag die we ons moeten stellen is: "'Hoe kom ik met de leerlingen in gesprek?' Er zijn natuurlijk gevoelens die de leerlingen kunnen hebben. Ze kunnen gekwetst en beledigd zijn. Daarom zal ik altijd in gesprek gaan met de leerlingen. Maar als wij een boodschap willen overbrengen en de leerlingen staan al meteen in de loopgraven, dan halen wij onze leerplannen ook nooit", zei leraar Nederlands en geschiedenis, Mustapha Esadik in Nieuws en Co.

Cartoon Bertrams

Steen des aanstoots is een cartoon van tekenaar Joep Bertrams, waarop iemand met een Charlie Hebdo-shirt is onthoofd door een jihadist. Toch steekt hij nog zijn tong uit naar zijn verbaasde moordenaar. De cartoon hing al vijf jaar in het klaslokaal van de leraar, zonder problemen.

Tot een leerling er een foto van maakte en die op Instagram plaatste, waarna een verbale afrekening begon. De bedreigingen werden zo hevig dat de leraar is ondergedoken en de school aangifte heeft gedaan.

Impact moeilijk te peilen

Op het Emmauscollege in Rotterdam is het toetsweek, dan zijn er geen lessen. Dat maakt het lastig om over de ondergedoken leraar te praten. De impact van de gebeurtenissen is dan ook moeilijk te peilen.

"Het is een goede leraar", zegt een leerling, die de actie om van de cartoon een foto op internet te zetten niet kan waarderen. "Je neemt de leraar dan toch een soort van in de zeik", zegt hij. Hij merkt dat de sfeer op school iets anders is, maar dat kan ook door de toetsweek komen.

Volgens hem is de ophef pas ontstaan toen de Franse leraar Samuel Paty werd vermoord nadat hij cartoons met daarop de profeet Mohammed had behandeld in de klas. Van de islam mag je profeten niet afbeelden. "Dat komt dan nu na vijf jaar naar buiten, nu die Franse leraar is vermoord, en wordt er een groot probleem van gemaakt."

Willekeurige jihadist

Het zou volgens deze jongen goed zijn als er op scholen, ook al op de basisschool, meer gesproken zou worden over wat je wel en niet mag zeggen. Een andere leerling is negatiever. "Er zijn veel islamitische kinderen op de school en die zijn gekwetst." Zelf heeft hij er niet zo'n last van, maar hij is wel teleurgesteld over de school.

De politie is een onderzoek begonnen naar de afzenders van de bedreigingen op sociale media. Daarover worden geen mededelingen gedaan, maar een woordvoerder laat weten dat de zaak serieus en zorgvuldig wordt opgepakt en dat dat tijd kost.

Tekenaar Joep Bertrams vindt het in de eerste plaats vervelend voor de leraar dat die om zijn tekening wordt bedreigd. Te meer daar op de tekening niet Mohammed wordt afgebeeld, maar een willekeurige jihadist.

"Die prent is gemaakt in 2015, toen de onthoofdingen door IS veel in het nieuws waren. En die liepen er bij zoals ik heb afgebeeld." Bertrams snapt de ophef dan ook niet en kan er weinig mee, maar "als de standpunten eenmaal zijn ingenomen, dan is er geen weg meer terug".

Niets met religie

Hij is niet van plan om zich in te houden bij zijn tekeningen. "Als je daaraan begint is het einde zoek. Bovendien, wat je nu tekent, daarvan weet je niet hoe daar over vijf jaar op wordt gereageerd."

Hij wijst erop dat zijn tekening uit 2015 niets met godsdienst te maken heeft. "Ik heb niets met religie, ik heb iets met mensen."

"Heftig om te horen"

Leraar Nederlands en geschiedenis, Mustapha Esadik, geeft les aan een middelbare school in Zeist en eerder op een school in Utrecht, Kanaleneiland. Hij vindt deze situatie bijzonder heftig: "Ik heb zelf nooit echt in een bedreigende situatie gezeten. Natuurlijk zijn er altijd leerlingen die mijn lessen niet leuk vinden, maar we konden altijd door één deur. Het is heel erg heftig om dat zo te horen."

Toch moet het volgens hem mogelijk zijn om die, soms moeilijke, gesprekken te voeren met leerlingen: "De eerste vraag die we ons moeten stellen is: "Hoe kom ik met de leerlingen in gesprek?' Er zijn natuurlijk gevoelens die de leerlingen kunnen hebben. Ze kunnen gekwetst en beledigd zijn. Daarom zal ik altijd in gesprek gaan met de leerlingen. Maar als wij een boodschap willen overbrengen en de leerlingen staan al meteen in de loopgraven, dan halen wij onze leerplannen ook nooit."

Leerlingen voorbereiden

Maar wat als leerlingen weigeren in dialoog te gaan? "Natuurlijk is er in het onderwijs een grens en moeten leerlingen op een bepaald moment luisteren of het lokaal verlaten. Maar we kunnen het ook anders proberen aanpakken. Je kan ook spotprenten laten zien die ook gevoelig liggen in andere culturen. Dan voelen ze zich minder een mikpunt van belediging en discriminatie. Zo heb ik zelf ook spotprenten met mijn leerlingen behandeld. Samen besproken wat we zagen en wat de boodschap is. Maar die boodschap kan ook anders geïnterpreteerd worden natuurlijk. Wat leerlingen zien, is niet altijd hetzelfde. Anderzijds moeten we leerlingen ook voorbereiden op de wereld na school. Ze leren begrijpen dat dit voorkomt en ze leren dat er verschillende perspectieven en interpretaties zijn", aldsu Esadik.

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.