Stikstofuitstoot verminderen door technische maatregelen mogelijk: 'Doel blijft ambitieus'

"Maar het zijn niet alleen de technische mogelijkheden die hier een rol spelen, ook hoe wij het in de praktijk brengen en de manier waarop we het doen", zegt Nico Ogink, onderzoeker veehouderij en milieu aan de Universiteit Wageningen.

Door koeien in de wei te zetten in plaats van op stal kan de stikstofuitstoot verminderd worden. "Dat is één van de opties", zegt Ogink. "Je kunt ook denken aan andere maatregelen die wij management maatregelen noemen. Aan het voer zou je wat kunnen doen, aan het mest uitrijden en in de stal kun je een aantal dingen doen, zoals emissiearme vloeren."

Emissiearme stallen

Emissiearme stallen zijn een voorbeeld van zo'n technische oplossing. Deze stallen zijn erop ingericht dat de vloeren bijna afgesloten zijn zodat de mestopslag die eronder zit en de ammoniak die daar uitkomt wordt afgesloten, "dus dan heb je geen ammoniak meer uit je mestopslag, heb je het alleen nog maar van de vloer", legt Ogink uit.

Ogink: "Vervolgens zorg je daar dat de urine, want daar komt de ammoniak uiteindelijk uit, zo snel mogelijk de stal uitgaat. Dus die moet goed afstromen, dat is juist belangrijk dat dat snel gebeurt en daarvoor moet je goede hygiëne hebben in stallen. De mest moet snel verwijderd worden." Volgens de onderzoeker is hier nogal wat winst te behalen: ongeveer 80% van de stallen kan nog emissiearm gemaakt worden.

Een ander voorbeeld zijn luchtwassers in de stal. Die worden veel gebruikt in de varkenshouderij en kunnen erg effectief zijn, "maar ze hebben ook een keerzijde", zegt Ogink. De werking voor ammoniak is minder goed dan op papier staat en volgens Ogink moet nog het een en ander gebeuren aan de werking voor stankoverlast.

Mest verdunnen en voer met minder eiwit

Daarnaast kunnen boeren de mest verdunnen en letten op wat voor voer zij geven aan het vee. "Als je er ook geen stikstof instopt, komt het er ook niet uit", zegt Ogink. "Dus alle overbodige stikstof die in voer zit, dus wat boven de behoefte van het dier zit, moet je zoveel mogelijk vermijden."

Combinatie van maatregelen

Volgens Ogink is de beste oplossing om stikstofuitstoot te verminderen een combinatie van deze maatregelen. "Maar je moet ook kijken of het goed wordt geborgd", zegt Ogink, "wat we investeren, heeft het ook resultaat? Wat ik in de praktijk zie, is dat we scherper op het resultaat moeten sturen, en daar ook de mogelijkheden voor moeten ontwikkelen dat we dat kunnen."

Bovendien wordt in het advies van de Commissie Remkes benadrukt om het op die manier te gaan reguleren. Volgens Ogink is dat ontzettend belangrijk: "Zo kunnen we het mogelijk maken om combinaties van maatregelen toe te passen."

'Het is een ambitieus doel'

Ogink vindt dat het verminderen van emissies anders moet worden gereguleerd. Hij stelt voor om doelgerichte afspraken te maken: "Dat heeft als belangrijk voordeel dat je veel flexibeler bent in wat voor maatregelen je kunt gebruiken op het bedrijf, mits ze onder het plafond van de afspraak blijven. Ik denk dat er op die manier veel sneller innovatie komt en dat we resultaat gerichter stikstof kunnen terugdringen."

Volgens Ogink is de 50% vermindering van de stikstofuitstoot voor 2030 mogelijk, "maar dan moeten een aantal andere factoren ook meewerken. De regelgeving, de financiële ondersteuning en als we goed de maatregelen kunnen combineren, dan moet het kunnen. Maar het is een ambitieus doel."

De bal ligt niet alleen bij de boeren en de overheid, ook de consument zal consequenties ondervinden aan de maatregelen die nodig zijn om het doel in 2030 te halen. Met de voorgestelde maatregelen is geld gemoeid.

Probleem bij de kern aanpakken

D66-Kamerlid Tjeerd de Groot zegt dat de technische mogelijkheden er wel degelijk zijn maar blijken vaak in de praktijk minder goed te werken. "En we hebben de neiging om het probleem niet bij de kern aan te pakken," zegt De Groot.

"We hebben het altijd over voer en over stalmaatregelen, en dan komen we met luchtwassers, maar dat is niet de bedoeling. We moeten echt naar de bron. Dat zit nu ook wel in die maatregelen, er komt een innovatieregeling waarin naar de bron wordt gekeken. Dus stallen waar pies en poep niet meer samenkomt, dat is bijna de essentie. Naast weidegang zijn dat de maatregelen waar ik het meest geloof aan hecht, maar die zijn er nog niet."

Halveren veestapel

De Groot is van mening dat de veestapel gehalveerd moest worden om het beste resultaat te bereiken: "Daar worden stappen richting gezet. Nu gaan we bijna 2 miljard euro inzetten om het vee te verminderen. Helaas moeten we constateren dat het halveren van de veestapel op dit moment de meest zekere manier is om de stikstofuitstoot te verminderen."

Vroege Vogels: iedere zondagochtend van 07.00 tot 10.00 uur.

Vroege Vogels is hét programma over natuur en milieu. Op zondagochtend te beluisteren op NPO Radio 1 en vrijdagavond te zien op NPO 2. Like Vroege Vogels op Facebook of volg het programma op Twitter of Instagram.