Memo's: ambtenaren Financiën hadden grote twijfels over afschaffen dividendbelasting

Ook blijkt dat premier Rutte een stuk over de dividendbelasting gebruikte tijdens de onderhandelingen "in informele bilaterale gesprekken met de onderhandelaars". Dat stuk werd na consultaties binnen de VVD door toenmalig staatssecretaris Wiebes opgesteld. Rutte had eerst gezegd dat hij geen memo kent over de afschaffing van de omstreden belasting, maar dat die er wel geweest kunnen zijn.

"Als je ziet hoeveel papier en memo's er nu liggen, dan kan je je haast toch niet voorstellen dat Rutte niks van het bestaan heeft afgeweten", stelt NOS-verslaggever Ron Fresen.

De ambtenaren stelden dat dividendbelasting voor het vestigingsklimaat geen grote rol speelt. Ook zou het afschaffen ervan de kans vergroten dat Nederland als "doorsluisland wordt gebruikt bij internationale constructies om de belastingdruk te verminderen".

In de memo's staat: "Dit is niet in lijn met de Nederlandse inzet ten aanzien van de bestrijding van belastingontwijking en slecht voor het imago van Nederland". De ambtenaren adviseerden dat "om het Nederlandse fiscale vestigingsklimaat op een verantwoorde manier aantrekkelijk te houden" het meer voor de hand ligt om de vennootschapsbelasting te verlagen.

Economische Zaken: afschaffen

Opmerkelijk is dat ambtenaren van het ministerie van Economische Zaken juist aandrongen, ondanks de nadelen, op afschaffing van de dividendbelasting. Tijdens een gesprek met Unilever, dat in juni plaatsvond, wezen ze erop dat de maatregel de belangrijkste impuls zou geven aan het vestigingsklimaat. "De dividendproblematiek is ook reden voor in Nederland gevestigde bedrijven om te overwegen Nederland te verlaten", waarschuwden ze.

"Omdat de dividendbelasting niet in alle landen aftrekbaar is (het Verenigd Koninkrijk is het grootste land waarvoor dit geldt), vormt het simpele feit dat Nederland een dividendbelasting hééft vaak al een 'no go'", staat in de nota's.

Ook al zijn er geen garanties te geven, de ambtenaren op Economische Zaken denken dat "met de afschaffing van de dividendbelasting de kans verkleind wordt dat Unilever en Shell het hoofdkantoor uit Nederland zullen verplaatsen". Tijdens de formatie waren er blijkbaar veel contacten met Shell en Unilever, de twee bedrijven waarvan de aandeelhouders verreweg de meeste dividendbelasting betalen.

NOS-verslaggever Fresen zegt: "Als je dit allemaal zo leest kan er maar een reden zijn geweest, namelijk voorkomen dat Shell en Unilever met hun hoofdkantoor naar Londen zouden vertrekken. Dat is bij Unilever dus gelukt en natuurlijk ook ongelooflijk belangrijk voor het imago van ons vestigingsklimaat en onze economie". Tegelijkertijd wijst hij erop dat het ook niet makkelijk is om te meten in zijn effecten.

De oppositie in de Kamer wilde de documenten inzien om te kunnen beoordelen hoe het omstreden voorstel in het regeerakkoord terecht is gekomen. Over de memo's zelf en de vraag wie van de onderhandelaars ze wanneer precies onder ogen heeft gehad, ontstond de afgelopen dagen "een rommelig beeld", zoals VVD-fractievoorzitter Dijkhoff het noemde.

Een heel slecht geheugen

Woensdag wordt in de Tweede Kamer gedebatteerd over de kwestie. NOS-verslaggever Wilma Borgman verwacht een politiek naar debat voor premier Rutte, die steeds zei geen herinnering aan andere stukken te hebben dan die in het officiële dossier.

"Dan moet hij een heel slecht geheugen hebben, want die stukken waren er wel", zegt Borgman. "Sterker nog, hij schrijft vandaag in de brief aan de Tweede Kamer dat hij die stukken zelf heeft gebruikt in gesprekken met de onderhandelaars. Hij moet morgen uitleggen hoe dat met elkaar te rijmen valt."

Ook de rol van Wiebes zal ongetwijfeld aan bod komen. De huidige minister van Economische Zaken en toenmalig staatssecretaris van Financiën zei tot afgelopen vrijdag dat hij van niets wist, maar uit de begeleidende Kamerbrief van Rutte blijkt iets anders. "Nu blijkt niet alleen dat hij heel veel wist, maar dat het idee zelfs bij hem vandaan kwam", aldus Borgman.