'Overheid moet duidelijker communiceren over dreigende oorlog en rampspoed'

Banken komen binnenkort met het advies om genoeg cash geld in huis te hebben voor als er crisissituaties ontstaan, zoals de groeiende dreiging van oorlog of cyberaanvallen.

We leven op dit moment in een ‘grijze zone’, zegt Krijger. "Het is geen oorlog, het is geen vrede. Internationaal gaat er veel goed, maar je ziet dat China, Rusland, Iran en Noord-Korea nauw samenwerken en onze samenleving proberen te ontregelen. Als je praat over een schaal van 1 op 5, zou ik zeggen dat de dreiging in Nederland wel op 3,5 zit."

Dat kan zijn met sabotage van bijvoorbeeld stroomkabels of cyberaanvallen, waardoor onze elektriciteit, internet, betalingsverkeer en mobiele telefoon uitvalt, zegt Krijger. "Daar moet je rekening mee houden en dat zijn serieuze dreigingen. De consequentie is dat we bijvoorbeeld twee of drie dagen zonder water of stroom zitten en daar moet je op voorbereid zijn. De wereld is turbulent en erg in beweging."

Burgers eerlijk informeren

De Nederlandse overheid zou hier pro-actiever en eerlijker in moeten informeren, vindt Krijger. Hij wijst erop dat burgers in Scandinavische landen proactief worden geïnformeerd over toenemende dreigingen en vindt dat Nederland daar wel van kan leren.

Wees er niet te naïef over, zegt hij: "Ik vind dat we nog steeds wat voorzichtig en een beetje bang zijn. We zijn geen kinderen, we kunnen wel wat hebben. Je moet gewoon drie dagen in huis door te zien komen wat betreft water, een radio, zaklantaarn, en ook cash, een warme deken et cetera."

Vertel mensen wat ze moeten doen

Het is goed om mensen wakker te maken en vooral om ze weerbaar te maken, vindt ook communicatiestrateeg Frank Peters. "Wel denk ik dat je dat gestructureerd moet doen door ze handelingsperspectief te geven: vertel mensen duidelijk wat ze moeten doen."

Zo vindt hij de waarschuwing van banken om cash geld in huis te hebben te algemeen. "Op deze manier breng je mensen in verwarring. Ze willen misschien wel handelen, maar je moet ze ook vertellen wat ze kunnen doen om uiteindelijk ook in actie te komen. Je moet ze concreet bij de hand nemen en aangeven welke stappen ze moeten doorlopen."

'Just-in-time-economie'

Daarbij wijst ethisch hacker Simon Ruwhof, ethisch hacker, erop dat Nederland door de inrichting van de economie niet goed voorbereid is op het moment dat het mis gaat. Hij wijst erop dat Nederland een ‘just-in-time’-economie heeft: "We hebben heel weinig voorraden."

"Op het moment dat een schap begint leeg te raken, gaat de vrachtwagen al rijden", ,legt hij uit. "Dus als onze digitale infrastructuur wordt aangevallen en daarmee het betalingsverkeer, hebben we eigenlijk heel weinig vet op de botten."

Bank hacken

Is het eigenlijk makkelijk om een bank te hacken? Het moet kunnen, denkt Ruwhof, die door bedrijven en overheidsinstellingen wordt ingehuurd om hun beveiliging te testen. "Echt makkelijk is het niet, maar geef een jaar de tijd. Als ik hier met mijn hackervrienden en een paar ton op voorbereid, denk ik dat het wel mogelijk is."

Maar banken kunnen ook gewoon een storing hebben, zegt hij. "Banken adviseren al jaren om ook gewoon cash in huis te hebben. We hebben gelukkig een heel betrouwbaar bancair systeem, alleen het kan uitvallen."