Nieuw mini-vlindertje in Nederland: wilgenmineermot

Onderzoekers hebben op wilgenbladeren sporen van een niet eerder in Nederland gevonden mineermot, de Stigmella nivenburgensis. Het patroon wordt veroorzaakt door de rupsen van dit mini-microvlindertje die zich een weg door het blad vreten.

De soort heeft nog geen Nederlandse naam, maar de onderzoekers stellen voor hem de ‘smalle wilgenmineermot’ te noemen naar aanleiding van de smalle bladmijn. De soort maakt bladmijnen op diverse soorten smalbladige wilgen.

Waar komt de nieuwe mineermot plotseling vandaan?

Dit was een zeer verrassende vondst, omdat deze soort niet uit nabij gelegen delen van Europa bekend was. Na een gerichte zoekactie werden wel duizenden mijnen van deze soort in de provincies Drenthe, Friesland en Groningen gevonden!

De 'smalle wilgenmineermot' is vooral bekend van Zuid en Midden Europa, maar komt ook voor in Azië tot in Japan. Waarschijnlijk heeft het motje op eigen kracht Nederland bereikt, mogelijk vanuit Duitsland, waar minder op bladmijnen gelet wordt. Het is natuurlijk ook mogelijk dat de soort per ongeluk geïmporteerd is met wilgen uit Zuid Europa of zelfs China.

Lege bladmijnen

Helaas waren de meeste gevonden bladmijnen al leeg, maar er werden toch nog enkele rupsen gevonden, die zijn geconserveerd voor DNA onderzoek. De smalle en rechte bladmijnen op smalbladige wilgen van deze soort zijn zeer karakteristiek en maken de herkenning gemakkelijker.

Wat zijn mineermotten?

Mineermotten zijn mini-microvlinders waarvan de volwassen vlinders vaak niet op het zicht te herkennen zijn. De rupsen vreten echter opvallende en herkenbare patronen in het bladgroen. Ze leven niet op maar in de bladeren, waar ze, afhankelijk van de soort, smalle gangetjes of blaasvormige mijnen vormen, al dan niet in een gevouwen blad. Bekende mineervlindertjes zijn de kastanjemineermot en de mineermot die buxusheggen kaal maakt. Beluister de reportage over verschillende bladmineerder-patronen:

Meer informatie over deze soort wordt gegeven op de website van de Nederlandse Microvlinders.
Bron: Erik J. van Nieukerken, Naturalis Biodiversity Center, met medewerking van Ben van As & Gerrit Tuinstra

Elke zondagochtend hoor je in Vroege Vogels op NPO Radio 1 nog meer over de natuur in Nederland en ver daarbuiten. Het programma wordt elke zondag uitgezonden tussen 7.00 en 10.00 uur.