Een van de armste wijken van Nederland blijkt op een goudmijn van olie te liggen

Scheuren in huizen

Duck Vaandrager, een bewoner van een monumentaal pand in oud Charlois, was als een van de weinige bewoners wel op de hoogte van de oliewinning. Hij kan zich nog goed herinneren hoe er begin jaren '80 allemaal kabels door de wijk werden getrokken voor onderzoek naar eventuele oliewinning.

"Je was daar niet zo mee bezig. We hadden andere zorgen aan ons hoofd en moesten de tering naar de nering zetten", aldus Vaandrager. Hij vermoedde wel dat ze olie zouden vinden, omdat hij het vaak zag opwellen in het Spui achter zijn huis. Verder maakte hij zich er niet druk om, maar dat veranderde toen hij begin jaren '90 merkte dat het raam in de bijkeuken niet meer openging omdat het ontwricht raakte door de muur die erop ging leunen.

In de muur zitten allemaal grote scheuren die dwars door de bakstenen lopen. In 1998 besloot Vaandrager een klacht in te dienen over verzakkingen. De gemeente speelde die door naar de NAM, die verantwoordelijk is voor de boringen, maar die antwoordde dat de scheuringen en verzakkingen niets met de boringen te maken kon hebben.

Groningse toestanden

Vaandrager kan niet bewijzen dat de scheuren wél door de boringen komen, maar hij begrijpt niks van de stellige houding van de NAM die ook geen enkel bewijs heeft dat het niet zo is. Hij dacht zijn tijd wel uit te zitten, de boringen zouden tenslotte maar twintig jaar duren. Maar nu blijkt dat in 2004 de vergunning stilzwijgend is verlengd tot 2021. En toen viel dus de mededeling op de deurmat dat staatsecretaris Vijlbrief nog eens een vergunning tot 2050 heeft afgegeven.

Ook bewoner en bestuurslid van de bewonersvereniging Charlois Kevin van Eikeren was zich 'de tandjes geschrokken' van de mededeling van de NAM. Hoe weten we nou zeker dat we geen Groningen 2.0 hier krijgen in Rotterdam? "Er zijn hier veel mensen met een heel klein inkomen die hier ooit een heel klein huisje hebben gekocht en denken als het hier verzakt: hoe ga ik dat betalen?", stelt van Eikeren. "We hebben aan Groningen gezien wat voor strijd de mensen moesten voeren tegen zulke enorme instituten als de Rijksoverheid en de NAM, die je steeds het bos insturen. Als burger ben je aan de goden overgeleverd, die emotie was duidelijk voelbaar hier."

Olieboren in tijden van transitie

Bas Oudenaarden richtte de actiegroep 'Stop Oliewinning Rotterdam' op. "Hoe kan je elf miljoen olievaten per jaar - dat is omgerekend drie olietankers ruwe olie aan CO2 - hier de lucht inpompen terwijl de gemeente in 2030 de uitstoot met de helft moet verminderen? Dan kan je die olie beter in de grond laten.

Dat de jaarlijkse olieverdienste van zo’n 30 miljoen in belangrijke mate verantwoordelijk is voor onze welvaart, durft Oudenaarden te betwijfelen: "Dat valt vies tegen, in Charlois heb ik die knaken niet zien landen." Er is een omgevingsfonds maar dat is niet een fonds dat bedoeld is voor Charlois. Oudenaarden legt een dik dossier op tafel van alle paperassen waarmee de vier partijen beroep hebben aangetekend bij de Raad van State tegen de vergunning. "Het wordt heel moeilijk deze zaak te winnen omdat we een gat moeten zien te schieten in de mijnbouwwet en die is ooit door Shell-lobbyisten opgesteld."

Vertrouwen in de overheid

Voor de Rotterdammer is het David tegen Goliath. Kevin van Eikeren kan zich echt boos maken: "In Rotterdam zijn zo’n 120.000 huizen onderworpen aan die verzakkingen. Ik werk zelf bij een woningcorporatie en wij worstelen enorm met funderingsproblemen." Het probleem is volgens van Eikeren dat veel huizen in Rotterdam niet op palen gebouwd zijn maar op ossenhuiden, staal of betonverbindingen.

"Dat zakt weg als je aan die grond gaat rommelen, dan krijg je scheuringen." Natuurlijk verzakt Rotterdam evengoed maar volgens van Eikeren moet de overheid laten zien dat het niets met de boringen te maken heeft, in plaats van de burger vragen te bewijzen dat het er wél mee te maken heeft. Hij bepleit dan ook een omgekeerde bewijslast.

"We mogen het niet normaal vinden dat burgers maar in hun vrije tijd hele dossiers door moeten akkeren om hun gelijk aan te tonen. Mensen voelen zich op deze manier in de steek gelaten door de overheid. Pak een actieve rol op als overheid en laat zien jullie zorgen zijn voor ons menens", aldus van Eikeren.