Verraad, corruptie en een comeback: verkiezingen in Maleisië

Vandaag gaan de 32 miljoen inwoners van het Zuidoost-Aziatische land naar de stembus. Premier Najib Razak, van de partij Barisan Nasional, is verwikkeld in een enorm corruptieschandaal en moet er alles aan doen om de meerderheid in het parlement te behouden.

Volgens internationale waarnemers heeft de premier al acht extra zetels 'geregeld', door kiesdistricten waar de oppositie een meerderheid heeft in tweeën te hakken. In Maleisië is elk kiesdistrict namelijk een zetel waard, vergelijkbaar met het kiessysteem in de VS.

Waarom is het dan toch spannend?

De afgelopen twee verkiezingen heeft de oppositie steeds meer terrein gewonnen. De laatste keer, in 2013, behaalde die zelfs meer stemmen dan de regeringscoalitie. Maar vanwege het kiessysteem behield de coalitie wel een zetelmeerderheid.

Deze keer heeft de oppositie een grote troef in handen: Mahathir Mohamad, de man die van 1981 tot 2003 het land met ijzeren hand regeerde. Hij is in Maleisië, net zoals de andere kandidaten, bekend onder zijn voornaam: Mahathir.

"Hij was een absoluut heerser, die geen tegenspraak duldde", zegt Maas. "Hij heeft het land als premier opgebouwd tot economisch wonder. Alle politici daarna zijn door hem opgeleid, onder anderen de huidige premier Najib."

Mahathir is teruggekeerd om zijn protegé van de troon te stoten. Hij vindt het slepende corruptieschandaal een smet op het blazoen van Maleisië.

The Wolf of Wall Street

Najib wordt ervan verdacht miljarden dollars in eigen zak te hebben gestoken. Ironisch detail: de film The Wolf of Wall Street zou ermee zijn gefinancierd. "Het gaat om een van de grootste corruptieschandalen die de wereld ooit heeft gezien, volgens de Amerikaanse justitie", zegt Maas.

De correspondent legt uit dat de premier weinig te vrezen heeft zolang hij de baas blijft. Justitie is op zijn hand en in de media wordt niet bericht over de corruptiezaak. Desondanks gingen in 2016 tienduizenden mensen de straat op om zijn aftreden te eisen. "De mensen zijn hem wel een beetje zat, maar hij zit zo stevig in het zadel."

Toch brokkelt de macht van zijn partij langzaam af. Mahathir, jarenlang de leider van Barisan Nasional, is uit de partij gestapt en heeft een nieuwe opgericht. Hij heeft een aantal politici met zich meegenomen, zoals twee ontslagen ministers. Mahathir heeft een alliantie gesmeed met andere oppositiepartijen.

'Uit de weg geruimd'

Daar vinden we een zeer onwaarschijnlijke bondgenoot. Namelijk een andere protegé van de 92-jarige oud-premier: Anwar Ibrahim, jarenlang de gedoodverfde opvolger van Mahathir. "Ze kregen eind jaren 90 ruzie", zegt Maas. "Die liep zo hoog op dat Mahathir Anwar uit de weg heeft geruimd, zo zou je kunnen zeggen."

De charismatische Anwar werd veroordeeld voor sodomie. Hij moest vijf jaar de cel in. Na zijn vrijlating werd Anwar het gezicht van de opkomende oppositie in Maleisië. Die boekte in 2008 en 2013 grote successen, met als gevolg dat hij in 2015 opnieuw werd veroordeeld tot vijf jaar cel voor homoseksuele handelingen. Anwar heeft altijd ontkend. Hij is ervan overtuigd dat hij monddood is gemaakt.

Anwar heeft vanuit de gevangenis opgeroepen om massaal op Mahathir te stemmen. Zijn mentor, die ervoor zorgde dat hij bijna twintig jaar geleden voor het eerst in de cel terechtkwam, is nu zijn belangrijkste bondgenoot. Mahathir is de enige die in staat wordt geacht Najib te kunnen verslaan.

De twee bondgenoten zouden een afspraak hebben gemaakt: als Mahathir wint, wordt Anwar vrijgelaten. Vervolgens zal Mahathir terugtreden en wordt Anwar premier.

In sommige peilingen staat Mahathir hoger dan Najib. Sommige analisten geven de oppositie 40 procent kans op winst. "Maar er moet echt een wonder gebeuren voordat de oppositie echt zal winnen. Honderdduizenden namen op de kieslijst worden verdacht genoemd. En dat is volgens internationale waarnemers nog maar het topje van de ijsberg", zegt Maas.