Meer PFAS gespoten op groente en fruit in Nederland: 'Een slechte ontwikkeling'

"Het is een slechte ontwikkeling", zegt Tjerk Dalhuisen van Pesticide Action Network Europe in het NOS Radio 1 Journaal. "Het zijn stoffen die je helemaal niet op je groente en fruit wil hebben en ook niet op je land. Het is weliswaar allemaal onder de vastgestelde normen, maar die zijn eigenlijk veel te hoog. Daarom wil je PFAS zoveel mogelijk vermijden."

Geen weet

Volgens Dalhuisen hebben veel boeren er ook geen weet van. "Ze weten vaak niet dat deze stoffen zo lang op je groente en je fruit blijven zitten. Een deel breekt wel af, maar dan breekt het vervolgens af tot een stofje dat in het grondwater terechtkomt, dus dat wil je ook niet. Ook weten we langzamerhand steeds meer over hoe schadelijk PFAS is voor de gezondheid."

Er zijn verschillende vormen van PFAS, legt Dalhuisen uit. "Er zijn stoffen met heel veel fluor die heel schadelijk zijn. Er zijn ook stoffen zoals de pesticiden, die zijn minder zwaar gefluoreerd, maar wel heel giftig. En die normen zijn een factor duizend hoger dan van die hele zware PFAS. Dus ook daar is steeds meer duidelijk over schadelijkheid."

"De Europese Unie heeft bedacht dat ze van die PFAS af moeten, omdat ze weten dat ze slecht zijn", gaat Dalhuisen verder. "Alleen hebben ze een uitzondering gemaakt voor de bestrijdingsmiddelen met PFAS. Dat is een beetje raar, want de redenatie is dat die al geregeld zijn via regelgeving voor pesticiden. Maar juist daar wordt niet specifiek naar het PFAS-probleem gekeken."

Aardbeien, appels en peren

Bij verschillende groente en fruit levert dit problemen op, vertelt Dalhuisen. "Als je de cijfers van 2021 bekijkt, dat is het laatste jaar, dan zie je dat 70 procent van de aardbeien, 11 procent van de appels en 9 procent van de peren resten van PFAS hebben. Bij aardbeien kan je heel weinig afwassen. Appels kan je nog schillen, als je een niet-biologische appel hebt, waar bestrijdingsmiddelen opzitten."

Dat Nederland samen met België bovenaan staat in het gebruik van PFAS, vroeg Dalhuisen zich ook af. "Het is de bestrijdingsmiddelenfabrikanten die dit eigenlijk bewust doen. Ze voegen die fluor toe om de stoffen wat stabieler te maken in hun ogen. Ze zijn ook stabieler, misschien wel iets te stabiel. Dat wordt dan als vooruitgang gezien om zogenaamd minder schadelijke stoffen te gebruiken."

Maar de praktijk leert dat die stoffen helemaal niet minder schadelijk zijn, zegt Dalhuisen. "Het zijn iedere keer andere. En als een stof na een hele tijd van gebruik te giftig blijkt om te gebruiken, dan worden ze vervangen door een andere stof. Zo blijven we in die chemische molen zitten. Iedere keer voegen we weer nieuwe giftige stoffen toe en dat vervuilt onze bodem, ons eten en het water. Daar moeten we op termijn vanaf."