Tekort aan mantelzorgers? 'Het wordt juist beter'

Waar veel mensen vrezen voor de effecten van vergrijzing op de zorg, baseert oud-hoogleraar Westendorp zich op andere cijfers. Hij wijst erop dat mensen ouder worden, waardoor ze juist langer mantelzorg kunnen bieden aan anderen: "We worden gemiddeld ouder, dus iedereen denkt: er is meer zorg nodig. Maar we worden ouder, omdat onze lijven beter worden."

Daardoor heb je langer de tijd om mantelzorg te geven en word je pas later zelf behoeftig, zegt hij. "De verwachtingen zijn zelfs dat het aantal jaar dat je zelf mantelzorg nodig hebt, korter wordt. Dus het wordt eigenlijk beter."

Volgens Westendorp is de huidige situatie, waarin er soms een groot beroep wordt gedaan op mantelzorgers, niet anders dan vroeger: "Het gros van de mensen heeft op een gegeven moment mantelzorg nodig. Maar dat was vroeger zo en is in de toekomst ook zo."

Meepraten over dit onderwerp? Dat kan op het platform DIT via deze link.

Niet alleen professionals

Er komt een punt dat de ouderenzorg niet alleen meer opgelost kan worden door professionals, zegt Liesbeth Hoogendijk, bestuurder van het Sint Pieters- en Bloklands Gasthuis in Amersfoort. "Naast dat we al een tekort hebben aan mensen in de zorg, komt er een enorme toename van ouderen die op een gegeven moment zorg nodig hebben. We zullen steeds vaker een beroep doen op familie, maar ook op vrijwilligers of mensen uit de buurt."

Ze weet niet of de rekensom van Westendorp stand houdt: "Je kunt langer thuis wonen met allerlei hulpmiddelen, maar er komt een punt dat je de zorg niet meer met alleen maar professionals kunt oplossen."

Hulp inschakelen

Hoe kunnen zorgaanbieders de hulp inschakelen van mantelzorgers, terwijl zij het zelf ook zwaar hebben? "Het belangrijkste is dat wij niet volledig de zorg overnemen, maar dat we vooraf in gesprek gaan: welke zorg verleent u graag en wat kunnen wij dan doen om die kwaliteit van leven zo goed mogelijk te houden? Daarin is maatwerk absoluut belangrijk. Als er geen mantelzorgers zijn, moeten we naar andere oplossingen zoeken."

Dat klinkt mooi op papier, maar de realiteit is anders, vindt Yvonne Bos, zelf mantelzorger voor haar moeder en vriendin. "De praktijk is dat als je vanuit het verpleeghuis met mantelzorgers te maken hebt, dat zij vaak al dik over de zeventig zijn. Dan kan je geen brief sturen met de vraag: uw hulp is nodig, wat gaat u doen? De kamer schoonmaken, het bed opmaken of de broodjes smeren? Het wordt gewoon verwacht, het is niet meer vrijwillig. Ik kom het tegen in de praktijk."

Buitenspel

In het verleden is de zorg geprofessionaliseerd om de zorg beter te maken, zegt Westendorp. "Daarin werd je als mantelzorger gewoon buitenspel gezet. Nu komen we tot de conclusie dat dit niet goed is geweest, en dat we terug moeten. Ik zou ook niet terzijde willen geschoven worden als mijn vrouw wordt opgenomen in het verpleeghuis."

Alleen het maakt wel uit hoe dat gecommuniceerd wordt, zegt hij: "Als zo’n brief gestuurd wordt, kunnen ze wel betere brieven schrijven en het verhaal beter vertellen."

Daarbij moet op tijd het goeie gesprek gevoerd worden, vindt ook Hoogendijk. "We komen uit een tijd dat mensen het voor je overnamen en dat verwachten mensen op een gegeven moment ook. Die omslag moet je nu maken."