'Online haat neemt verder toe'

Belangrijk is om een onderscheid te maken tussen twee soorten haat, zegt onderzoeker Gijs van Beek van Textgain. “Een beetje elkaar pesten is al haat, maar er is ook strafbare haat. Dus op de man, iemand willen vermoorden, groepsbelediging."

Toename

"Het is een groot probleem: we zien een toename van online haat. We volgen 1000 verschillende haatdragende woorden, en daar zien we een toename. Ook de toxiciteit, dus het haat-gehalte in de berichten, neemt steeds verder toe", ziet Van Beek.

"We kijken op social media naar die woorden, en hoe die zich verspreiden. Dat doen we onder meer met artificiële intelligentie. Het woord 'omvolking' zien we steeds vaker terugkomen, bijvoorbeeld. Politici gebruiken dat woord, en mensen nemen dat woord over om haat te verspreiden", vertelt de onderzoeker.

YouTube

Op elk platform komt het voor. “Overal zijn haatdragende berichten zichtbaar, op elk platform”, zegt Van Beek. Rachid Finge, communicatiemanager bij Google en Youtube, ziet de moeilijkheden: "Het is zeker lastig. Wat wij op YouTube handhaven als haat, is strenger dan de wetgeving. We willen bijvoorbeeld niet dat je zegt dat de ene groep superieur is aan de ander. Onze regels zijn op dat gebied strenger geworden. Omdat we ook zien dat de haat toeneemt."

Minister Grapperhaus heeft in zijn nieuwste plannen de pijlen gericht op de platform waar de haatreacties op te vinden zijn. Toch is Finge nog niet bang dat Google en YouTube nu onder een vergrootglas komen te liggen. "We weten nog niet precies wat de minister wil. We gaan graag met hem in gesprek. Twee dingen zijn in ieder geval belangrijk: we willen zorgen dat mensen veilig zijn op YouTube, ook zonder overheidsmaatregelen. We hebben 10.000 moderatoren aangenomen in de afgelopen jaren. We hebben al 6 miljoen video’s verwijderd in het eerste kwartaal van dit jaar."

Wetgeving

Grapperhaus wil vooral de strafbare haat aanpakken, denk onderzoek Van Beek. "Pesterijen, roddels, iemand belachelijk maken, dat zijn geen dingen waar je als overheid iets aan kunt doen." Hij ziet de wetgeving als een kans. "Het is goed dat er meer tanden worden getoond door de overheid als het gaat over discriminatie. De wet rondom discriminatie is een soort tandenloze tijger. Dus het namen and shamen is wel goed. Je kan gewoon een rapportage per kwartaal maken met de bedrijven die er niks aan doen. En daarna kun je nog beboeten."

Finge maakt daarbij nog een kanttekening: “Het moet in balans blijven. Anders perk je de vrijheid van meningsuiting in. Het is niet makkelijk om vast te stellen wat haat precies is. In Duitsland is een wet, en daar zagen we dat sociale media heel veel verwijderden, omdat ze bang zijn om een boete te krijgen. Daar moet in wetgeving wel aandacht voor zijn.”

In Stax&Toine praten we uitgebreid verder over dit onderwerp. Hier kun je alles terugkijken en -luisteren:

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.