Filosofie van het stoïcisme: 'Eerste, emotionele impuls niet altijd de beste reactie'

"De filosofie is ontstaan in chaotische tijden van grote tegenslagen", vertelt Tuitert. "En dat wordt nu ook zo ervaren. Het is een richtinggevende filosofie." Iets waar jongeren volgens hem behoefte aan hebben. "Stoïcisme is ontstaan in 300 voor Christus. Een turbulente tijd waarin Alexander de Grote net zijn wereldrijk was gestart en ook weer was overleden. Er was behoefte aan een praktische filosofie. De mooiste omschrijving van stoïcisme vind ik: hoe houd je stand in de storm van het leven? Hoe ga je om met pandemieën die ook toen plaatsvonden, met oorlogen; hoe blijf je wijs handelen."

Zelfreflectie

"Stoïcisme is het denken in het juist en het goede doen. Leven volgens de natuur - niet in je blote kont lopen, maar de natuur, God en het lot staan gelijk aan reden", vertelt Tuitert. "Wij zijn als mens gezegend met reden, we kunnen op onszelf reflecteren. We kunnen ons verstand gebruiken om sociaal met elkaar er iets moois van te maken. We zijn niet bezig met externe dingen, het gaat om het enige wat echt van ons is: onze innerlijke instellingen."

Dat probeert Tuitert onder andere op scholen over te brengen, iets wat lastig kan zijn, te midden van pubers wiens emoties alle kanten op gaan. "Zij zijn volop bezig met externe dingen, maar dat is niet gek op die leeftijd. Het is ook niet zo dat dat niet mag: je mag wel dingen bereiken, verliefd zijn. Het gaat om een oordeel van de situatie en een verkeerde manier van denken. Als iemand je uitscheld, kan je reageren - maar dan word je medeplichtig en laat je je meeslepen. Als je het beter wil doen, denk je na over waarom het je raakt."

Realiteit accepteren

Het terughouden van emoties, naar eigen handelen kijken: dat is volgens Tuitert belangrijk. "Het hele 'tot tien tellen' voor je reageert, komt voort uit het stoïcisme! Het draait allemaal om de wijze manier. En in veel gevallen is de eerste, emotionele impuls niet de meest wijze manier om te handelen."

Dus hoe moet een 23-jarige die maar geen huis kan vinden omgaan met zijn situatie, gezien vanuit het stoïcisme? "De economische situatie is niet aan jou, die moet je accepteren. Het niet accepteren van de realiteit zorgt voor frustratie en negatieve emoties. Je kunt alleen maar naar jezelf kijken hoe je er het beste van kan maken, het lot in eigen handen nemen. Ga zoeken, spreek je relaties aan. Leun niet achterover, maar besteed bijvoorbeeld veel tijd aan je studie, zoek die fantastische baan of doe iets waar je hart ligt en maak daar iets moois van. Het enige wat jij kan doen, is je op jezelf richten."