De blinde vlek binnen de GGZ-wachtlijsten: wandelen of werken in de natuur

Is die heilzame werking van de natuur een blinde vlek binnen de GGZ? "Ja, ik heb mezelf daar ook enorm schuldig aan gemaakt", zegt Renske Visscher, een van de initiatiefnemers van Het Groene Perspectief. Visscher is directeur van IVN Regio Zuid en landelijk portefeuillehouder van het programma Natuur en Gezondheid en heeft zelf ook vele jaren in de GGZ gewerkt. "Ik kwam in de natuursector werken en toen ontdekte ik dat de afgelopen tien jaar veel onderzoeken zijn die het effect van natuur op gezondheid laat zien. Ik ben vooral bezig geweest met betere, betaalbare zorg. Ik zat in de mooiste groene terreinen met eigen bossen. Ik heb dit toch niet gewoon gemist? Ja dus wel. Dat was best wel confronterend."

Het initiatief 'Het Groene Perspectief: van wachtlijst naar groene actie' wordt gesteund door GGZ-instellingen waaronder het Limburgse Mondriaan. "Wij hebben de luxe dat we een tuin- en kas afdeling hebben, en daarnaast nog een boerderij en een kinderboerderij en dergelijke", vertelt Bjorn Frissen, manager therapieën bij het Limburgse Mondriaan. "In die kas kunnen wij heel laagdrempelig met natuur werken door bijvoorbeeld planten te potten of naar buiten te gaan en groenten te verbouwen."

Niet wachten maar naar buiten

Werken met de natuur kan heel zinvol zijn voor mensen die op een GGZ-wachtlijst staan. "Er zijn cliënten die wachten, die zich thuis niet prettig voelen, die soms waardeloos over zichzelf denken. Zij zijn eigenlijk ook mensen die kunnen helpen om problemen met klimaat en biodiversiteit op te lossen", zegt Visscher. "Het gaat niet om een dagbesteding hebben. Nee, jij draagt bij aan het herstel van biodiversiteit. We hebben iedereen keihard nodig."

"En vergeet de medewerkers niet", gaat Visscher verder. "Medewerkers die in de GGZ werken hebben hoog ziekteverzuim. Ik zou het hen gunnen om weer op te laden buiten in die natuur, met je cliënten."

Verslaggever Maarten Bleumers ging de kas in bij GGZ-instelling Mondriaan om te kijken wat de natuur voor effect heeft op de cliënten:

Participeren

"Het zal nooit voldoende zijn om alleen in iets in groen te doen als je op de wachtlijst staat van een GGZ-instelling", zegt Frissen. "Dat is echt wel hoog specialistische problematiek die behandeld moet worden, maar die kan ook in de natuur behandeld worden. En je kunt afwachtend op die behandeling alvast participeren. Participeren in de maatschappij, waar je wel al een stukje zingeving ervaart."

Dit plan kost natuurlijk geld, maar zegt Visscher: "De natuur is een van de allergoedkoopste makkelijke oplossingen die je hebt. Die al heel snel rendeert en zelf niks kost, en ook nog eens geen bijwerkingen kent."

Natuurlijk zul je wel moeten kijken welke mensen het kunnen begeleiden, zegt Visscher. "Er zijn zo veel natuurvrijwilligers. Mensen uit de buurt die ook willen helpen, die zelf misschien wat eenzaam zijn. Het gaat relatief echt om een kleine investering."