Psycholoog pleit voor andere aanpak GGZ: 'Nu te veel focus op klachten en te weinig op oorzaak'

Zelf je klachten aanpakken

Van der Deen vertelt hoe zijn methode werkt: "Het boek helpt je stap voor stap een mentale blauwdruk van jezelf te maken. Daarmee kun je de oorzaak van je klachten achterhalen, in plaats van alleen naar de symptomen te kijken. Vervolgens krijg je wetenschappelijk onderbouwde methodes om aan die oorzaken te werken."

Hij geeft een voorbeeld. "Neem een burn-out", vertelt hij. "Stel, je bent opgegroeid met kritische ouders en hebt de overtuiging ontwikkeld dat je nooit goed genoeg bent. Dat kan ertoe leiden dat je jezelf in je werk volledig uitput om die overtuiging te compenseren. Veel behandelingen richten zich dan op de symptomen, zoals vermoeidheid, en adviseren rust of een andere werkindeling. Maar de onderliggende oorzaak, dat gevoel van 'niet goed genoeg zijn', blijft onbehandeld. En zonder dat aan te pakken, kun je er bijna zeker van zijn dat de klachten terugkomen."

Comfortzone

Van der Deen benadrukt dat gedragsverandering essentieel is om klachten écht te verhelpen. Hij gebruikt een voorbeeld van angst voor honden: "Als je bang bent voor honden, kies je altijd voor de veilige weg, bijvoorbeeld door een hond te vermijden. Maar zolang je die confrontatie niet aangaat, kan je brein nooit leren dat honden je niets doen."

Hij waarschuwt dat veel mensen verwachten dat een psycholoog een probleem voor hen 'oplost'. "Maar 70% van de verandering gebeurt buiten de therapie. Het gaat erom wat je zelf doet."

Het systeem onder de loep

Volgens Van der Deen wordt in de GGZ te veel gefocust op diagnoses en klachten. "Zonder diagnose krijg je geen vergoeding, en die diagnose bepaalt welke behandeling je krijgt. Maar een diagnose zegt niets over de oorzaak van je probleem. Neem depressie: je bent niet somber omdat je een depressieve stoornis hebt. Je bent al lang somber, en dat noemen we dan een depressie. Maar de oorzaak blijft vaak onduidelijk."

Hij stelt voor om kritischer naar het systeem te kijken: "We zitten vast in een klachten- en diagnosegericht systeem, terwijl het veel effectiever is om te werken met een mentale blauwdruk. Daarmee kun je gericht werken aan de oorzaken van je klachten."

Niet voor iedereen geschikt

Van der Deen erkent dat zijn methode niet voor iedereen een oplossing is. "Mensen die echt zwaar in de problemen zitten, moeten professionele hulp zoeken. Maar als je maanden of zelfs een jaar moet wachten op therapie, kun je in de tussentijd mijn methode proberen. Misschien heb je daarna helemaal geen hulp meer nodig."

Zijn boodschap is duidelijk: "Veel collega’s vinden deze aanpak logisch, maar we zitten vast in de bestaande structuren. Toch geloof ik dat mijn boek mensen kan helpen om onafhankelijker en veerkrachtiger te worden."