Nog één keer Hamelen omdat 'op televisie zo weinig kon'

Bertram Bierenbroodspot, Lidwientje Walg, Hildebrandt Brom en andere personages keren nog één keer terug, maar dan in romanvorm. Deze week is het boek De weg naar Voorgoed van tekstschrijver en Hamelen-bedenker Harrie Geelen verschenen. Het is deel één van een trilogie over de magische wereld achter de succesvolle tv-serie.

Miljoenen kijkers

Hamelen is gebaseerd op het sprookje van de rattenvanger van Hamelen en gaat over een groep kinderen. Samen met een aantal volwassenen proberen ze de weg naar het Duitse dorpje Hamelen terug te vinden. Aanvankelijk stonden er maar vijf afleveringen gepland maar de serie werd zo populair dat omroep KRO er vijf jaar mee doorging.

Jonge televisiekijkers hebben tegenwoordig met onder meer Z@pp, Nickelodeon, Kindernet en Disney Junior de keuze aan een keur van zenders, maar in de jaren zeventig was dat met twee zenders wel anders. Woensdag en zaterdag was het feest. Op die dagen zonden omroepen zoals KRO een paar uurtjes kindertelevisie uit.

Bij een hele generatie kinderen stond de begintijd van Hamelen in het geheugen gegrift, ouders keken mee. Geen wonder dat de serie op het hoogtepunt zo'n 4 miljoen kijkers trok per aflevering.

Geelen schiep met Hamelen zijn eigen 'Polderfantasy'. Een betoverende wereld bomvol vreemde wezens zoals woelreuzen, ijsprinsessen en heksen met talige namen als Eefje Eenoog, Roerei en Tuttel. Personages reisden op vliegende tapijten door de lucht of 'verdwijnselden' naar andere plekken met een speciale hoed. Zodra kobalt Gruzelgruis op het televisiescherm verscheen, kropen kinderen bibberend achter de bank in de woonkamer.

Kartonnen decors

Toch was van Geelen op televisie gebonden aan de wetten van bordkartonnen decors, vertelt hij in NOS Met het Oog op Morgen. "In zo'n serie kon destijds bijna niets. Decors moesten in een studio van 15 bij 15 meter worden gepropt. Dan kon je personages niet langs ravijnen of over lange boslanen laten lopen." In de trilogie heeft hij zijn fantasie de vrije loop laten gaan. "Negentig procent van wat in het boek staat, komt niet voor in de serie."

Van de 45 afleveringen is maar een handjevol bewaard gebleven. De KRO gebruikte de kostbare Ampexbanden waar Hamelen op stond om nieuwe opnames te maken. In 2013 doken alsnog elf afleveringen op. Die had Geelen zelf thuis opgenomen.

Hij vindt het nog steeds zonde dat er niet meer van de serie bewaard is gebleven. "Er deden meer dan 130 acteurs mee en dat waren niet de eerste de beste. De mensen die de afleveringen hebben gewist, wisten de serie niet op waarde te schatten."