Robbert Dijkgraaf: 'Stress in de samenleving vertaalt zich naar het onderwijs'

Winnaars en verliezers

"Ons brein is gemaakt om de verschillen groter te maken. We kunnen wel leren dat te overbruggen. Het is misschien wel de grootste opdracht die het onderwijs heeft", zegt Dijkgraaf. "Kunnen we iedereen in onze samenleving op dezelfde manier waarderen en dezelfde mogelijkheden bieden? Daar kan het onderwijs een belangrijke rol in spelen." De demissionair minister vindt dan ook dat we niet meer moeten denken in winnaars en verliezers.

Bloei

Dijkgraaf wil dit idee "kantelen" en op een "andere manier" naar samenleving kijken. "We hebben een model van een soort ladder waarbij je omhoogklimt", aldus de minister. "We hebben heel veel verschillende talenten in onze samenleving, die allemaal tot bloei moeten komen." Daarom zouden we minder moeten focussen op IQ-tests en cito-scores.

Excelleren

Bovendien zou het "contraproductief" werken, vooral bij jongeren. "In praktische zaken kan je ook excelleren", zegt Dijkgraaf. "Als we kijken naar onze maatschappij en ons onderwijssysteem zit er nog een negentiende-eeuwse gedachte in." Waarmee Dijkgraaf doelt op het sentiment dat we altijd maar hogerop moeten zien te komen. "Je moet nadenken of dingen zijn zoals we willen dat ze zijn of dat ze zo gegroeid zijn."

Bubbelvorming

Het onderwijs is de ideale plek om die verschillen te overbruggen, stelt Dijkgraaf. "Er zit enorm veel kracht in om met onderwijs de wereld beter te maken." Hierbij zou het onderwijs meer moet focussen op met elkaar in gesprek gaan over burgerschap. "Het gesprek moet plaatsvinden in een veilige omgeving. Daar hebben we onderwijs en docenten voor om dat proces te begeleiden." Zo kan "bubbelvorming" tegengegaan worden, aldus Dijkgraaf. "Voor mij is onderwijs de meest betrouwbare bron van optimisme en hoop."