Herdenking 75 jaar Auschwitz: 'Een oorlogswond wil je niet te veel open krabben'

De familiegeschiedenis van student Yaniv Reijzer is vervlochten met Auschwitz: onder meer zijn overgrootouders zijn vermoord in Auschwitz. Hij staat elk jaar bewust bij de herdenking stil. Met vrienden en familie gaat het naar het Amsterdamse Wertheimpark om te herdenken. "Zo proberen we de herinnering levend te houden", vertelt hij in het NOS-radioprogramma Met het Oog op Morgen.

Bij hem thuis werd wel gesproken over de oorlog, al verschilt het per grootouder hoeveel besproken werd. "Mijn opa Jack is heel goed in het vertellen over de oorlog." Toch vraagt Reijzer niet alles wat hij eigenlijk wil weten aan zijn grootouders. "Zo'n wond die er zit, en misschien een dun korstje er overheen heeft, wil je niet te veel open krabben."

Concentratie- en vernietigingskamp Auschwitz trekt tegenwoordig miljoenen bezoekers per jaar. Regisseur Manfred van Eijk volgde vijf jaar lang conservatoren die werken in Auschwitz. Hij vertelt waarom hij juist dit onderwerp koos: "Toen ik er was, liet één van de conservatoren mij een gebouw zien, en het leek net alsof er níets was gebeurd. De kracht van conserveren is het gebouw of object zo intact mogelijk te laten. En dat is daar goed gelukt. Ik dacht: hoe zit het met de rest?"

Hij mocht de conservatoren volgen en zou nog veel dagen doorbrengen in het kamp. Toch staat zijn eerste bezoek Auschwitz hem nog goed bij. "Allereerst is het de grootte die je als een soort morele kaakslag treft. Het is zo ongelooflijk uitgestrekt, je kan je niet voorstellen dat dat allemaal gebouwd is."

'Historisch' excuses

Premier Rutte heeft gisteren in een toespraak bij de Nationale Holocaust Herdenking in Amsterdam excuses aangeboden namens de Nederlandse regering voor het handelen van de Nederlandse overheid in de Tweede Wereldoorlog.

Hij bood excuses aan 'voor het overheidshandelen van toen, nu de laatste overlevenden nog onder ons zijn'. Volgens Rutte is de Nederlandse regering in de oorlog tekortgeschoten als 'hoeder van recht en veiligheid'.

Emile Schrijver was als directeur van het Joods Historisch Museum vanochtend onderweg naar Polen, om daar morgen de herdenking in Auschwitz bij te wonen. Hij hoorde bij aankomst in Krakau over de excuses van Rutte, die hij buitengewoon noemt. "Het komt tegemoet aan de grote wens die al generaties lang leeft bij de Nederlandse Joodse gemeenschap. Het is een groots gebaar richting Joods Nederland", zegt Schrijver in het NOS Radio 1 Journaal.

Over de vraag waarom er niet eerder excuses kwamen? "We hebben heel veel tijd nodig gehad om te accepteren dat de ervaring van Nederlandse Joden in de Tweede Wereldoorlog anders is geweest dan die van andere Nederlanders. Dit is het einde van dat moeizame proces"

Job Cohen noemde de excuses in Met het Oog op Morgen 'bijzonder'. "Ik ben blij dat het gebeurd is en ik weet zeker dat het voor de mensen die deze ellende overleefden, verschrikkelijk belangrijk is."

Het NOS-radioprogramma Met het Oog op Morgen vroeg dichter Ingmar Heytze om een gedicht te schrijven over 75 jaar Auschwitz: