De coronapas uitbreiden, kan dat wel? En wat is er wettelijk voor nodig?

Bij de laatste coronapersconferentie kondigde demissionair minister De Jonge aan dat onderzocht wordt of de coronapas uitgebreid kan worden naar bijvoorbeeld de werkvloer of niet-essentiële winkels. Nu is het wettelijk verboden voor werkgevers om dit te registreren dan wel er consequenties aan te verbinden. Ze mogen er slechts naar vragen, legt Voermans uit.

Wettelijke grond

Voor een maatregel zoals nu in Italië is in Nederland geen wettelijke grond. Daar kunnen mensen die niet gevaccineerd, getest of genezen zijn, geschorst worden of krijgen soms geen salaris meer. Voermans legt uit waar de moeilijkheid zit: “Allereerst is er de bescherming van persoonsgegevens. De werkgever bevoegdheid geven ernaar te vragen, het te registreren en er consequenties aan verbinden is nogal wat.”

Ook is het dan maar de vraag welke consequenties eraan te verbinden zijn, vertelt de hoogleraar. “Als iemand weigert wat dan? Een alternatief is vervangend werk aanbieden of iemand een tijd niet op de werkvloer laten komen.” Maar wat als iemand dat ook weigert? “Dat is in het verleden al reden geweest voor rechters om de overeenkomst te ontbinden. Ontslag op staande voet is een ander verhaal.”

Veilige werkplek

Aan de andere kant is er de plicht voor werkgevers een veilige werkplek te bieden. Voermans wijst erop dat vaccinatieplicht in sommige beroepen op basis van deze grond wel toegestaan is. “Het bestaat in het leger, bij bepaalde zorgfuncties en bij chirurgen dat men verplicht is zich te laten inenten tegen bijvoorbeeld hepatitis B.”

Om die wettelijke grond te verbreden moet er een aanpassing komen, legt Voermans uit. “Het is namelijk verboden dergelijk onderscheid te maken. Dat kan misschien alleen als je een heel goede reden hebt.”

Algemeen belang

In dit geval zou een rechter kunnen beargumenteren het toe te laten in een algemeen belang. “Zo oordeelde in april een rechter in Straatsburg dat een klein kinderdagverblijf in Tsjechië in zijn recht stond door met een coronatoegangsbewijs te werken, alle afwegend en gekeken naar alle verdragen en alternatieven.”

Toch acht de hoogleraar de kans klein dat de benodigde wetswijzigingen erdoor komen omdat het zo’n “veelkoppig monster” is. “Wetten kunnen wel snel gaan als het moet. Maar dit is zo controversieel, zo omstreden ook, dat er in ieder geval lang over gedebatteerd zal worden.” Daarnaast zal deze wet door zowel de Tweede als Eerste Kamer moeten en langs de Raad van State. “Laten we hopen dat het niet gebeurt.”