'Je mag in een column nooit te zelfvoldaan over je eigen leven schrijven'

"Ik mis Sheila Sitalsing heel erg en Maxim Februari - allebei zijn ze weg bij de krant", verzucht Niña Weijers, die een column heeft in de Groene Amsterdammer. "Sheila Sitalsing las ik eigenlijk altijd om te kijken hoe hoe ik me ergens toe verhield. Als een soort graadmeter. Maxim Februari schreef over dingen waar ik helemaal niet veel over wist."

Column in de spotlights

En zo heeft íedereen mensen die hij of zij graag leest. Want de kolommen vinden vaak gretig aftrek, denkt Joost Oomen, die wekelijks schrijft in de Leeuwarder Courant en Dagblad van het Noorden. "Het is immens populair. Er lezen denk ik veel meer mensen columns dan gedichten."

Alle reden dus, vinden de twee, om het genre in de spotlights te zetten. Ook omdat het genre evolueert. Dat doen ze in een themanummer van het literaire tijdschrift Revisor én in de studio. "Het zijn natuurlijk ook van oudsher een beetje de wegwerpstukjes uit de krant", zegt Weijers. "Je verpakte er de vis mee de volgende dag en het was weg."

Minder clicks voor Remco Campert

De plek in de krant is nu minder belangrijk, ziet Oomen. "Langzamerhand beginnen columnisten richten het internet te schrijven - of omdat ze er zelf publiceren of omdat de krant dat voor ze doet. En dat verandert de columnist wel een klein beetje. Die echte mijmeringen, die je bijvoorbeeld wel zag bij Remco Campert, die zie je steeds minder. Het levert gewoon minder clicks op."

Over wat een column is, discussiëren twee kampen, zegt Oomen. "De columnistiek loopt uiteen in twee stromingen. Je hebt natuurlijk de stukken die heel erg gaan over de persoonlijke belevenissen van de columnist. En je hebt natuurlijk ook columnisten die zich richten op het debat en het gesprek van de dag."

Het particuliere overstijgen

Voor beiden vormen geldt: de truuk is om het particuliere te ontstijgen. "Iedereen heeft een mening", vertel Oomen. "Maar de kunst van een columnist is: die heeft niet alleen een mening, maar moet het ook nog goed opschrijven. Net zoals bij een kunstenaar. Iedereen kan ontroerd raken, maar het is de kracht dat te vertolken in een kunstwerk en anderen mee te laten voelen."

En soms lukt dat de ene keer beter dan de andere keer. "Soms is dat een pareltje, soms is dat gewoon een brok energie, soms is het een blok asbest. Het kan alle kanten op, maar er gebeurt in ieder geval wat."

Meetlat

Ook de wat meer persoonlijke columns moeten het particuliere ontstijgen, vindt Weijers, die in haar columns veel over vrienden schrijft. "De meer lifestylecolumns, die vaak per definitie slecht zijn, zijn alleen maar promotie van iemands leven. Meer een verlengde van iemands social media. Ik houd mezelf altijd voor: je mag nooit te zelfvoldaan over je eigen leven schrijven. Dat is voor mij altijd een soort meetlat."

Een beetje afstand nemen en uitzoomen, dat vindt ze ook belangrijk. "Ik heb altijd wel geprobeerd, hoewel ik daar niet heel hoogdravend over wil doen, om iets te maken dat langer stand houdt dan het hele meningencircus of dat heel erg reactief is. Dat vind ik niet interessant."