Binnenland

Na de dood blijven bestaan als chatbot kan nabestaanden helpen, maar wat als je dat zelf niet wil?

foto: ANP

Nieuws
Na de dood blijven bestaan als chatbot kan nabestaanden helpen, maar wat als je dat zelf niet wil?

Na je dood blijven voortbestaan als chatbot, zodat je dierbaren met je kunnen blijven praten alsof je er nog bent. Een fijn idee, of juist een onprettige gedachte? Daar kunnen de meningen over verschillen en dus pleit Linda Kool, onderzoeker bij het Rathenau Instituut, voor het invoeren van een datacodicil: een soort digitale wilsbeschikking.

Video niet beschikbaar

Digitale reïncarnatie

Chatten met iemand die overleden is: dat klinkt misschien als toekomstmuziek, maar het is al een tijdje mogelijk. Hoe werkt zo'n digitale reïncarnatie? "Het kan in verschillende vormen voorkomen, dus via chatten bijvoorbeeld. De chatbot wordt dan door middel van kunstmatige intelligentie getraind met data die een persoon heeft achtergelaten: denk bijvoorbeeld aan e-mails, foto's, social media-berichten en je gespreksgeschiedenis daarop. Daardoor 'klinkt' de chatbot in zijn communicatie een beetje zoals de overleden persoon."

Het is ook al mogelijk om nog dichter bij een werkelijk persoon te komen, vertelt Kool: "Bijvoorbeeld in de vorm van een avatar, dan is de mimiek bijvoorbeeld ook zichtbaar en ook het geluid van iemands stem is mogelijk."

Wil je dat wel?

De vraag bij deze techniek rijst: zou je het zelf willen? "De één zou het heel graag willen en er behoefte aan hebben, maar de ander niet."

In Azië is de techniek al erg populair: "Daar zien we dat mensen het al echt gebruiken voor rouwverwerking. Als iemand vastloopt in verdriet kan het mensen helpen, blijkt uit de praktijk." Maar soms gaat het ook goed mis: "In de documentaire Eternal You wordt er ook een vrouw aangehaald die met haar overleden man op deze manier probeert te communiceren. Ze vraagt hem uit ongemak hoe het gaat." De chatbot antwoordt dan dat het niet goed gaat: "Ze vraagt daarop waar hij is, en de chatbot antwoordt dat hij in de hel is. Dat is natuurlijk niet het type gesprek waar je op zit te wachten."

Datacodicil

Daarom pleit Linda Kool voor een zogenoemd datacodicil. Wat is dat? "Dat is dat je bij leven eigenlijk voor jezelf beslist of je zou willen doorleven, in zoverre dat doorleven is, als chatbot. Net zoals dat je nu van je dierbaren weet of ze een crematie of begrafenis willen. Misschien heb je daar zelf geen behoefte aan, maar wat als je kinderen dat wel willen? Het is verstandig daar op tijd een gesprek over te voeren."