Trump drukt stempel op rechtspraak dat nog lang effect zal hebben

De door de Republikeinen gedomineerde Senaat heeft alle nominaties tot nu toe goedgekeurd; 24 rechters op de gerechtshoven (Courts of Appeals) en 26 op de daar ondergelegen District Courts. En er komen binnenkort nog tientallen benoemingen bij.

Met deze president kan de vlag uit bij de Republikeinen, meent Iliya Shapiro, rechtsgeleerde van de conservatieve denktank The Cato Institute: "Want deze rechters zijn sterker en meer gefocust op conservatieve ideeën dan voorheen. Ze zijn zelfs conservatiever dan de kandidaten die George W. Bush ooit aanwees."

Stuwmeer van vacante posities

De Republikeinse Partij ziet hiermee een ingenieus plan tot wasdom komen, dat al in 2014 was gesmeed. In dat jaar raakte president Obama namelijk zijn Democratische meerderheid in de Senaat kwijt. De Republikeinen besloten daarop om alle rechterlijke nominaties van de president te blokkeren, hopend dat ze twee jaar later het presidentschap zouden winnen en de boel konden omdraaien.

"En zo geschiedde", vertelt Robbert Wheeler van de onafhankelijke denktank The Brookings Institution: "In de laatste jaren van Obama bracht de Senaat zijn benoemingen voor de lagere rechtbanken terug van zo'n veertig naar acht. En in de gerechtshoven daarboven zelfs van dertig naar één. Daardoor ontstond er een stuwmeer aan vacante posities. En de Republikeinen stonden klaar om die meteen te vullen, zodra Trump was beëdigd."

Duizenden uitspraken per jaar

En dat is precies wat er nu gebeurt. "Dit heeft mijn hoogste prioriteit", liet de Republikeinse leider in de Senaat, Mitch McConnell, zich onlangs ontvallen. Want de langetermijneffecten van zoveel jonge conservatieve rechters is niet te onderschatten, meent Shapiro: "Deze rechters worden voor het leven benoemd. Dus over twintig, dertig jaar, als Trump al lang weg is, zullen zijn rechters nog steeds invloed hebben op de rechtspraak."

Het valt Shapiro op dat media maar beperkt aandacht besteden aan deze ontwikkeling, terwijl de impact volgens hem enorm is. "Iedereen kijkt naar Trumps benoemingen voor het Amerikaanse Hooggerechtshof. Natuurlijk is ook dat belangrijk, maar waar het Hooggerechtshof maar een paar zaken per jaar behandelt, doen de rechtbanken duizenden uitspraken per jaar."

Homohuwelijk

Onlangs benoemde de Senaat John K. Bush op de Court of Appeals for the Sixth Circuit. Bush is een fel tegenstander van zaken als het homohuwelijk en abortus. Ooit stelde hij het grondwettelijke recht op abortus gelijk aan slavernij als "de twee grootste tragedies van Amerika". Zijn collega Kyle Duncan van het Court of Appeals for the Fifth Circuit schreef eens dat het homohuwelijk de maatschappelijke vrede in gevaar brengt.

Dit soort benoemingen heeft grote potentiële gevolgen voor de jurisprudentie en de kleur van Amerika's rechtbanken, zegt Wheeler: "Als Trump twee termijnen aanblijft, zal de meerderheid van de Amerikaanse rechtbanken worden bezet door rechters die door Republikeinse presidenten zijn benoemd. En dan zul je zien dat claims over minderhedenkwesties, over genderidentiteit en over zaken als milieubescherming veel sceptischer worden benaderd in de rechtbanken."