Was deze coronagolf te voorspellen? 'Het kabinet is verwend met accurate modellen'

Een land in crisis in een model

"Sinds de Britse golf heeft het RIVM knap werk gedaan", concludeert datajournalist Reinier Tromp van Argos. De modellen en voorspellingen die het instituut maakte klopte bijna exact met de werkelijkheid van de epidemie. "Ze hebben een land in crisis in model gebracht met maatregelen die onzeker waren, zoals de avondklok."

Het kabinet baseert het beleid voor een gedeelte op de adviezen van het OMT, en die gebruiken weer de modellen van het RIVM. In juli zagen deze RIVM-modellen een grote piek in het aantal besmettingen niet aankomen door een foute inschatting over het gedrag van – met name jongeren – na het versoepelen van de regels en de oproep om te gaan 'dansen met Janssen'.

Huidige golf voorspellen

Volgens Tromp was de huidige golf nog moeilijker om te voorspellen. Hij denkt dat dit komt omdat de effectiviteit van het vaccin op een kleine groep mensen snel afnam, terwijl dit niet was meegenomen in de modellen. "De vaccinatie heeft een bepaalde effectiviteit waardoor je immuun bent. Een kleine groep ouderen boven de 70 mét onderliggend lijden, reageert minder goed op die vaccinatie dan werd gedacht."

Hoewel het om een relatief kleine groep Nederlanders gaat, komt een deel van hen in het ziekenhuis en is de druk daar wel hoog. "In de nieuwe modellen van het RIVM lijkt het erop dat ze dit aan het corrigeren zijn", zegt Tromp.

Verzwaren vóórdat het misgaat

Tromp denkt dat het kabinet verwend is geraakt doordat de modellen voorheen heel accuraat waren. Daarbij vindt de overheid het volgens hem moeilijk om de maatregelen te verzwaren vóór de cijfers oplopen. "Op 1 oktober kwam er een groei in de cijfers, maar het kabinet wilde toen nog niet op de rem." Dat komt volgens hem omdat het draagvlak voor de maatregelen pas toeneemt, wanneer de besmettingen flink oplopen.

Eén keer eerder verzwaarde de overheid de maatregelen wél op basis van de voorspellingen. Dat was toen in februari van dit jaar de deltavariant voor de deur stond. "Het was dapper om voordat er iets ergs gebeurd was, alvast dicht te gaan."

Volgens Tromp zagen de modellen dit keer niet goed aankomen dat het mis zou gaan. En toen het toch misging, werd er te lang afgewacht en gehoopt dat het draagvlak voor strengere maatregelen zou toenemen. "Terwijl tot nu toe blijkt dat zo vroeg mogelijk remmen, het minste leed veroorzaakt."