Dit is het geluid van nieuwsjaar 2022

Inflatie en een stapeling van problemen

Dit jaar kregen we te maken met een ongekend hoge inflatie. In september was het inflatiecijfer maar liefst 17,1 procent, volgens het CBS het hoogste cijfer sinds de Tweede Wereldoorlog. En dat betekent in de praktijk dat steeds meer mensen niet meer kunnen rondkomen.

"Ik hou mijn hart vast voor het na-ijleffect van deze crisis", zegt Vliegenthart. "Nu zijn mensen nog aan het puzzelen om rond te komen, maar dit kan volgend jaar kan omslaan in een echte schuldencrisis. Dat is een reëel scenario."

'We mogen weer': corona is voorbij

We begonnen 2022 nog met een harde lockdown. Mondjesmaat mocht er steeds meer, maar op 25 februari was de donkere winter pas echt voorbij: vrijwel alle maatregelen vervielen, óók voor de evenementensector. Toch bleef het spannend, zegt Willem Westermann, voorzitter van de Vereniging voor Evenementenmakers (VVEM). "Mogen we dit keer wel openblijven? We kregen steeds een boodschap van maximaal drie weken, konden we het deze keer wel geloven?" Annejorie Hegge, zelfstandig eventmanager, moest noodgedwongen gaan 'scenario-produceren'. "Ik heb nog nooit zoveel versies van een productie op papier moeten zetten. 'Wat doen we als…', 'Welke deadline bepalen we om welk scenario uit te rollen?', enzovoort."

Stikstof: een ingewikkeld onderwerp

Dit jaar maakten we opnieuw kennis met boze boeren. De stikstofplannen van Stikstofminister Van der Wal maakten meer los dan verwacht. Het werd een jaar van omgekeerde vlaggen, stikstofkaartjes en brandende hooibalen langs de snelweg. "De stikstofproblematiek wordt door de media vaak kort en ongenuanceerd samengevat, waarbij mensen met ongenuanceerde standpunten sneller naar voren komen", zegt Harm Ede Botje die het onderwerp voor volgde voor Follow the Money.

"Het is gewoon een heel ingewikkeld onderwerp, dat gaat over bestuursrecht, natuurkunde en chemie." Hij stelt dat het voor journalisten lastig is om hierover in een paar honderd woorden een genuanceerd verhaal te schrijven. "Maar de mensen die het probleem moeten oplossen ploegen in al hun nuances langzaam voort. Met veel geld en met heel veel gepolder gaan we hieruit komen."

De maatschappelijke discussie over grensoverschrijdend gedrag

Begin dit jaar zorgde een uitzending van BOOS over seksueel grensoverschrijdend gedrag achter de schermen bij tv-programma The Voice of Holland voor veel opschudding. Daarna werden veel misstanden op de werkvloer aangekaart, en ontstond een oproep voor cultuurverandering. Maar het bleef niet bij The Voice. Er kwamen ook berichten over (verschillende vormen van) het grensoverschrijdende gedrag van Marc Overmars (Ajax), Matthijs van Nieuwkerk (De Wereld Draait Door), Khadija Arib (PvdA, voormalig Voorzitter van de Tweede Kamer), en meer recent bij NOS Sport en Kaouthar Darmoni (Atria).

Volgens Mariëtte Hamer, regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld, zit er een kloof tussen het maatschappelijke gesprek en het beleid. "Het beleid loopt achter, jarenlang is het niet hoofdprioriteit geweest." Ook vond ze het jammer dat de discussie rond de 'kaars-anekdote' van Johan Derksen verschoof van een gesprek over seksueel grensoverschrijdend gedrag naar een gesprek over vrijheid van meningsuiting. "Het is jammer dat hij nog steeds niet in staat in om te zeggen: 'ik had niet bedacht dat ik zoveel mensen zou kwetsen'. Als hij dat meteen had gezegd had het geholpen met de discussie."

'Racisme en seksisme in vluchtelingenbeleid'

Asielcrisis, een woord dat eens in de zoveel jaar opduikt en 2022 was zo'n jaar. Een jaar waarin Ter Apel een synoniem werd voor ellende en de spreidingswet heel Den Haag hoofdbrekens gaf. Aan de andere kant werden de eerste vluchtelingen uit Oekraïne dit jaar vaak met open armen ontvangen.

"Ik denk dat er een element van racisme in zit, omdat mensen uit Oekraïne wel welkom waren", zegt Roos Ykema, van hulporganisatie MiGreat. Ook spreekt ze van seksisme, "omdat vrouwelijk vluchtelingen beter beschermd werden dan mannen". Toch ziet Ykema ook een positieve kant. "Als wij dit belangrijk vinden en we zeggen dat Oekraïense vluchtelingen rechten hebben en toegang tot werk en studie, dan geeft mij dat hoop dat we ook zo met mensen uit andere landen kunnen omgaan."

Protesten in Iran: 'Er is iets geknapt'

Na de dood van de Iraans-Koerdische Mahsa Amini kwam er een landelijke golf van protesten op gang tegen het Iraanse regime die tot de dag van vandaag aanhouden. Demonstranten worden vastgezet, gemarteld, verkracht of geëxecuteerd. Het regime probeert de protesten met harde hand neer te slaan maar de Iraniërs blijven strijden. “Er is iets geknapt en dat is onomkeerbaar”, zegt Beri Shalmashi, schrijver en filmmaker. “Wat er nu aan de hand is, daar kan je alleen maar kwader om worden, en dus doorgaan.”

Hoe belangrijk is het om de Koerdische etniciteit van Mahsa Amini te benoemen? “Het protest is van alle Iraniërs maar het is goed om te begrijpen hoe divers Iran is en hoe de consequenties voor verschillende groepen zijn. Hoe gemarginaliseerder, hoe kwetsbaarder”, zegt Shalmashi.

'Oekraïners vechten voor elke meter van hun land'

2022 zal ook de geschiedenisboeken ingaan als het jaar waarin een grootschalige oorlog uitbrak in Europa. Hoewel het al sinds 2014 onrustig is in Oekraïne, viel Rusland het land op 24 februari binnen. "Oekraïners vechten voor elke meter van hun land", zegt Bob Deen van Instituut Clingendael. "Als de ze stoppen met vechten, dan verdwijnt het land. Zo ga je op een andere manier vechten dan wanneer je president zegt dat er ergens een speciale operatie moet komen." Deen stelt dat Poetin moet terugkijken op een aaneenschakeling van contraproductiviteit. "Met de mobilisaties zette hij zijn eigen samenleving onder druk, de geloofwaardigheid van het 'onoverwinnelijke' Russische leger is aangetast, en de NAVO breidt zich verder uit in oostelijke richting."

WK Voetbal: discussie maar ook sport

Het WK in Qatar draaide om veel meer dan alleen die sportieve prestaties van het Nederlandse elftal onder Louis van Gaal. Vooral voorafgaand aan het toernooi was er veel aandacht voor de werkomstandigheden van de arbeidsmigranten die de stadions en infrastructuur bouwden. Tijdens het toernooi, zeker toen Oranje de groepsfase door was, nam de discussie af. "Uiteindelijk is het ook een voetbaltoernooi en moet je de sport de sport laten zijn, hoeveel ellende het ook heeft veroorzaakt. Dat kan je de voetballers niet verwijten. Maar het is aan de journalistiek om er aandacht aan te blijven geven", zegt John Graat, chef sport bij Trouw.