'Grapperhaus moet document over Poch aan Kamer geven'

De minister weigert om de Kamer inzage te geven in het politiek pikante verslag van een verbindingsofficier van de Nederlandse politie. De SP bereidt nu een motie voor om het stuk alsnog naar het parlement te krijgen.

Plicht en belofte

"De minister heeft staatsrechtelijk gezien gewoon de plicht om dit document naar de Kamer te sturen", zegt Bovend’Eert. "Bovendien heeft hij zelf ook beloofd om alle stukken die in deze zaak nog zouden worden gevonden, aan de Kamer te overhandigen."

Wim Voermans ziet Grapperhaus 'allerlei trucs' gebruiken om de Grondwet te omzeilen en het stuk niet te hoeven openbaren. "Hij probeert tijd te kopen. Als hij die documenten moet geven, kan daar een pijnlijke waarheid uit naar boven komen."

Journalistiek onderzoek

Een meerderheid van de Tweede Kamer vroeg Grapperhaus om inzage in twee documenten die waren opgedoken door journalistiek werk van Nieuwsuur, RTL Nieuws en radioprogramma Bureau Buitenland. Het eerste stuk betrof een ambtelijke nota. Daaruit bleek dat de Nederlandse Staat een veel grotere rol speelde in de zaak-Poch dan de minister heeft aangegeven. Het tweede document is een zogeheten 'journaal' uit begin 2008 van de toenmalige Nederlandse politieliaison in Latijns Amerika.

Hierin staat onder meer dat het Koninklijk Huis op de hoogte was van het toen nog zeer prille politieonderzoek naar Poch. Het is de eerste keer in de zaak-Poch dat in een overheidsdocument gewag wordt gemaakt van het koningshuis.

Na lang aandringen gaf Grapperhaus de nota die Nieuwsuur boven water haalde, vertrouwelijk ter inzage aan de Kamer – ook al omdat Nieuwsuur de volledige inhoud van het stuk al had gepubliceerd. Maar het verslag van de politieliaison over het koningshuis dat RTL Nieuws en Bureau Buitenland hebben ingezien, maakt de minister op geen enkele manier openbaar, bleek deze week uit zijn antwoorden op Kamervragen.

Terughoudend of opzettelijk hinderend?

Grapperhaus zegt in deze kwestie ‘terughoudend’ te zijn met het verstrekken van stukken, om de commissie-Machielse niet voor de voeten te lopen. De commissie, die onderzoek doet naar de zaak-Poch, heeft 'uitdrukkelijk' laten weten dat het onderzoek kan worden gehinderd 'indien vóór oplevering van het rapport afzonderlijke documenten (…) in de openbaarheid komen', schrijft de minister. "Dit kan ertoe leiden dat personen die de commissie in het kader van haar onderzoek nog wil horen, beïnvloed of vooringenomen worden."

"Grote flauwekul", noemt hoogleraar Wim Voermans de verwijzing van Grapperhaus naar het onderzoek van de commissie-Machielse. "De minister doet alsof die commissie een rechterlijke instantie is", zegt Voermans, "en zaken die onder de rechter zijn, daar mag je je zogenaamd niet mee bemoeien. Maar dat is niets meer dan slimme spin van de minister. Die commissie heeft namelijk geen enkele status, die kan ook niemand onder ede horen, die kan alleen maar interviews doen."

Veel vragen

De Kamer wil het naadje van de kous weten. Waarom wist het Koninklijk Huis begin 2008 al van het onderzoek naar Poch? Had dit wellicht te maken met Jorge Zorreguieta, de vader van koningin Maxima? Zo ja, waarom dan?

Transavia-piloot Julio Poch werd strafrechtelijk onderzocht omdat hij ervan werd verdacht als marinepiloot tijdens de Argentijnse dictatuur tegenstanders van de militaire junta levend uit vliegtuigen te hebben gegooid. Zorreguieta werd nooit vervolgd, hoewel hij minister was in datzelfde regime.

Julio Poch werd eind 2017 na acht jaar voorarrest in Argentinië unaniem vrijgesproken van betrokkenheid bij de moorden door de Argentijnse junta. Omdat Nederland volgens Poch een kwalijke rol speelde bij het strafrechtelijk onderzoek, zijn aanhouding in Spanje en de uitlevering via Spanje aan Argentinië, eisen advocaten Geert-Jan en Carry Knoops namens de oud-Transavia-piloot een schadevergoeding van de Staat.

Meer verhalen over en uit het buitenland?

In VPRO's Bureau Buitenland zijn dagelijks tussen 19.00 en 19.30 uur diverse, diepgravende en verrassende geluiden over en uit het buitenland. Luister hier alleafleveringen.